Bir devrede hareket eden elektronların sayısına akım denir ve akım amper olarak ölçülür yani birimi amperdir. Elektronlara basınç yapan gerilimdir ve gerilimin birimi de volttur. Türkiye’de evlerimize gelen gerilim 220 V’tur. Eğer akım ve gerilimi biliyorsanız tüketilen elektrik gücünü watt biriminde bulabilirsiniz. Farz edelim evinizde kullandığınız elektrikli sobayı prize sokuyorsunuz ve sobanın çektiği akımı ampermetre yardımıyla ölçüyorsunuz. Ölçtüğünüz değerin 10 amper olduğunu düşünelim. Bu demek oluyor ki sobanız 2200 watt gücünde bir sobadır. Akım değerini ve gerilim değerini çarparsanız gücü bulursunuz. Bu durumda 220 V, 10 amper ile çarpılmış oldu. Eğer bir odanıza bir ampül takarsanız ve bu ampül 0,5 amper çekiyorsa, bu ampül 110 W’lık bir ampüldür.
Diyelim elektrikli sobayı prize taktınız ve elektrik sayacına bakıyorsunuz. Elektrik sayacı kullandığınız elektrik gücünü kaydeden ve elektrik dağıtım şirketleri tarafından kullandığımız elektriğin faturalandırılmasını sağlayan cihazdır. Diyelim evde prize takılı olarak sadece elektrikli soba var ve bu durumda elektrikli sobanın bir saatte yaktığı enerjiyi 2200 watt saat olarak (wh) sayaçtan görebilirsiniz.
Akım ve gerilime eklenebilecek diğer bir faktör de birimi ohm olan dirençtir. Direnci daha iyi anlamak için su örneğini verebiliriz. Gerilim su basıncıyla, akım su akışıyla, direnç de borunun boyutuyla eşdeğer olur.
Temel bir elektrik mühendisliği eşitliği bu üç terimin birbiriyle olan ilişkisini vermektedir. Gerilim akım ve direncin çarpımıdır. Yani gerilim (V), akım (I), direnç (R) ile gösterilirse;
V=IxR
Bağıntısı ile bu üç terimin ilişkisi gösterilebilir.
Diyelim bir basınçlı su tankınız var ve siz bu tanka bağlı bir hortum yardımıyla bahçenizi suluyorsunuz. Eğer tankın içindeki basıncı artırırsanız hortuma da çok su gelir değil mi? Aynı şekilde elektrik devrelerinde de gerilimi (voltajı) artırmak daha yüksek akım akmasına neden olur. Eğer hortumun çapını biraz büyütüp daha kalın bir hortum takarsak bu durumda da daha fazla su akacaktır. Bu da elektrik devrelerinde direncin azalmasıyla akımın artması gibidir.
Diyelim elinizde 60 Watt’lık bir ampül var ve bunu yerine taktınız. Gerilim 220 Volt ve 60 watt gücündeki ampül yaklaşık 0,27 amper akım çekmektedir. Bu durumda ampül flamentinin direncini formül yardımıyla bulabilirsiniz.
V=IxR formülüne göre direnç 220/0,27 yani 814,81 ohm’dur.
