1. Isı transduserlerinin tanımı ve kullanım alanları:
İçinde bulundukları ortamın ısısından ya da ısı değişiminden etkilenerek karakteristik değerleri değişen, ya da uçlarında ısıya bağlı potansiyel fark oluşturan elemanlardır.
Isı transduserleri birçok alanda etkili kullanıma sahiptir. Bir elektrikli ısıtıcının sıcaklığını kontrolden bir hastanın ateşini ölçen termometreye, bir motoru aşırı ısıdan korumaktan bir TV alıcısının degauss devresine kadar geniş kullanıma sahiptir.
2. Isı transduser çeşitleri ve Özellikleri :
Isı transduserlerini genel olarak dört çeşide ayırabiliriz.Bunlar; termostat, termokupl, termistör ve yarı iletken ısı sensörleridir.
Termostat : Metallerin ısıyla uzaması prensibine göre çalışır. Isınan metal uzayarak bir kontağı açar ya da kapatır. Böylece kontağa bağlı devreler ya da cihazlar kontrol edilir.
Termokupl : Termokupl iki farklı metalin birleşiminden oluşan basit bir parçadır. İki metal birleşimi bir elektrik gerilimi üretir. Üretilen gerilim genelde mili voltlar seviyesinde olan bir DC gerilimdir. Her hangi iki farklı metalin birleşiminden elektrik üretilebilse de , termokupllarda metaller iyi voltaj üretebilmek için özelliklerine göre belli standartlarda seçilir. Üretilen gerilim ne kadar yüksek olursa o derece iyi algılanıp başka devrelere aktarılabilir ve daha geniş sıcaklık değerlerinde lineer ölçümler sağlanabilir
Termistör :Isı değişimi ile direnç değerleri değişen elemanlara termistör ismi verilir. Pozitif (PTC) ve negatif (NTC) ısı katsayılı olmak üzere iki çeşittirler. Çalışma karakteristikleri aşağıdaki gibidir.
Yarı iletken ısı sensörleri ( Entegre devre ısı sensörleri) : Günümüzde daha hassas ve lineer çıkış verebilen ısı algılamaları için imal edilmiş entegre tipindeki sensörlerdir. Entegre devre şeklinde olduklarından kullanımları daha kolay ve pratiktir.
3. Ortam sıcaklığını kontrol eden devreler:
Ortam sıcaklığını kontrol eden devreler daha ziyade termistör ve entegre devreli ısı sensörleri kullanılarak imal edilmektedir. Çünkü termostatlar büyük ısı farklılıklarında hassas çalışma sağlarken termokupllar da temas ettikleri yüzeylerin ısısını kontrol etmede daha kullanışlı olmaktadırlar. Aşağıda bunlarla ilgili birkaç örnek devre verilmiştir.
4. Rezistansın otomatik kontrolünü sağlayan devre elemanları:
Bir rezistansın otomatik kontrolü, termistör , diyak ve triyak gibi elemanlarla kontrol edilebildikleri gibi yine bir ısı sensörü kontrol devreleri ve röleler ile de sağlanabilmektedir.
5. Isı Transduserleri arasındaki farklar:
Isı transduserlerinin çeşitleri arasında yapı ve çalışma farklılıkları vardır. Termostat ve termokupl metallerden yapılır. Ancak termostat termokupl gibi uçlarında gerilim üretme prensibine göre çalışmaz. Termistör ve entegre devre ısı sensörleri de daha ziyade yarı iletkenden imal edilmiş olup ısıya göre iç dirençlerinin değişmesinden faydalanılır.
