Akımın etkin efikas değeri (Ieff) nedir ?

Güncelleme 15/06/2020

lternatif akım devamlı değişken olduğu için, hesaplarda kullanılmak üzere, ölçülebilir ve akımın etkilerini
temsil edecek bir değerin tanımının yapılması gerekir.

Alternatif akımın en önemli karakterlerinden birisi etkin değeridir.Bu değer, bir doğru akımın, saf bir direnç
üzerinden geçerken harcadığı enerji ve yaydığı ısı ile aynı değerdedir.

1-Alternatif akımın etkin değeri,ampermetre üzerinden doğrudan okunan değerdir.

2-Kablolarınkesitlerine göre taşıyabileceği akım değerleri akımın etkin (efikas) değerleridir.

Alternatif akım, alternatif gerilimler tarafından üretildiği için, maksimum gerilim ile etkin gerilim arasındaki oran, maksimum akım ile etkin akım arasındaki oran ile aynıdır. 

Yukarıdaki şemada görüleceği gibi akımın maksimum değeri ( Im ) bir periyot içinde iki kere ölçülebiliyor.
Birinci defa, pozitif periyotun tam orta noktasında (+Im ), ikinci defa ise negatif periyotun tam orta noktasında (-Im ).

Diyagramda akımın maksimum değeri 3A olarak gözüküyor,bu diyagram bize bu akımın frekansınıda hesaplama olanağı sunuyor.
Şöyleki:

Periyot  T = 0,2 s  olduğuna göre  F = 1 / 0,2 = 5 Hz olur.

Böylece yukarıdaki diyagramda sunulan alternatif akımın iki karakteri bulunmuş olunur.

1- IM = 3A

2- F = 5 Hz

Alternatif akım iki kere maksimum değer aldığından ve bu değerler değişken olduğundan, pratikte, alternatif akımı temsil
edecek bir değer oluşturmazlar. Bu yüzden, ölçülebilir ve akımın etkilerini temsil edecek bir değerin tanımının yapılması gerekir.
Bu yeni değere Alternatif Akımın etkin “efikas” değeri denir. ( Ieff )

Bunun için akımın bir direnç üzerinden geçerken yaydığı ısı değerleri incelenir.Çünkü bu ısı, akımın yön değiştirmesinden etkilenmez.Isı üretimi her iki periyottada aynı kalır. O halde tarifimizi bir kez daha tanımlayalım :

Alternatif akımın etkin değeri, bir doğru akımın, saf bir direnç üzerinden geçerken harcadığı enerji ve yaydığı ısı ile aynı değerdedir.

Yukarıdaki formülü açıklamak için yüksek matematik bilgisine sahip olmak gerekir. Buda konumuz dışında olduğu için burada açıklama yapmıyoruz.