Basınç Sensörü
Güncelleme 20/05/2021
Her türlü fiziki kuvvet ve basınç değişimini algılayan ve bu değişimi elektriksel sinyale çeviren elemanlara basınç sensörü denir.
Basınç Sensörü Çeşitleri
- Kapasitif basınç ölçme sensörleri
- Strain gage (şekil değişikliği) sensörler
- Load cell (yük hücresi) basınç sensörleri
- Piezoelektrik özellikli basınç ölçme sensörleri
Kapasitif Basınç Ölçme Sensörleri
Kapasitif Sensör Nedir? Kondasatörler yapıları gereği elektrik yükü depolar. Kondansatörlerin yük depolama kapasiteleri ise kondansatör plakalarının boylarına, bu plaklar arasındaki mesafe uzaklığına ve iki plaka arasındaki yalıtkan malzemenin özelliğine bağlıdır. Netice olarak kondansatör plakaları birbirine yakınlaştırılıp veya uzaklaştırıldığı zaman veya esnetilirse zaman veya iki plaka arasındaki dielektrik malzeme hareket ettirilirse, kondansatörün kapasitesi değişir. Kondansatörün kapasitesiyle birlikte alternatif akıma gösterdiği direnç de değişir. Bu prensipten hareket ile kapasitif basınç sensörü imalatı yapılır.
Strain Gage (Şekil Değişikliği) Sensörler
Strain Gage Nedir? Genelde strain gage, esneyen bir tabaka üzerine ince bir telin ya da şeridin kuvvetli bir yapıştırıcı ile yapıştırılmasından meydana gelmiştir. Üzerindeki basıncın etkisinden dolayı tabakanın esnemesiyle beraber iletken şeridin de gerilerek uzamasına neden olacaktır. Bu uzama sırasında telin boyu uzayarak kesiti azalacaktır. Bilindiği gibi iletkenlerin kesiti azaldıkça dirençleri artacağı için tatbik edilen kuvvete bağlı olarak iletkenin direncinde değişme olacaktır. Bu direnç değişimine bağlı olarak uygulanan kuvvetin miktarı saptanabilir.
Kullanıldıkları alanlar; Kuvvet, ağırlık, basınç vs gibi fiziksel değişkenlerin ölçümlerinde strain gage sensörleri kullanılır.
Load Cell (Yük Hücresi) Basınç Sensörleri
Load Cell Nedir? Yük hücresi (load cell), elektronik terazilerin imalatında kullanılan basınç sensörüdür.
LoadCell Çalışma Prensibi; esas çalışma prensibi strain gage gibidir. Dört noktadan ölçme yapan bir yük hücresi vardır. Tek veya iki noktadan ölçüm yapanları da vardır. Strain gagelerin dirençleri basınca bağlı olarak değişim gösterir. Bu değişimle orantılı olarak da basınç miktarı belirlenebilir. Çok çeşitleri olmakla birlikte Lodcel kullanıldıkları yere göre değişir. Load cell firmaları tarafından kapasiteleri 50-100 gr dan 1000-2000 ton aralığına kadar load cell imalatı yapılır. Load cell fiyatları kapasitesine göre değişir.
Kullanıldığı Yerler; kantarlar, digital tartı, sıvı ve gaz ölçümleri, kan basıncı ölçümünde Load Cell (Yük Hücresi) basınç sensörleri kullanılırlar.
Piezoelektrik Basınç Ölçme Sensörleri
Basıncın elektrik akımına dönüştürülme yollarından biri de piezoelektrik olayıdır. Piezoelektrik özellikli algılayıcılarda kuartz (quartz), roşel (rochelle) tuzu, baryum, turmalin gibi kristal yapılı maddeler kullanılır. Bu elemanlar üzerlerine gelen basınca göre küçük değerli bir elektrik gerilimi ve akımı üretir. Bu elektrik akımının değeri basıncın değeri ile doğru orantılıdır. Piezoelektrik özellikli elemanlar hızlı tepki verdikleri için ani basınç değişikliklerini ölçmede yaygın olarak kullanılır.
Piezoelektrik basınç algılayıcıları ile iç basınç, darbe, balistik ölçümler, patlama, içten yanmalı motorlarda, şok ve patlama dalgaları, yüksek şiddetli ses ve diğer akustik ve hidrolik prosesler gibi 0,001 psi’den 100 psi’ye kadar dinamik basınç ölçümleri yapılabilir.
İki yüzeyine basınç uygulanan pizoelektrik transdüserleri gerilim meydana getirme özelliklerinden yararlanılarak titreşim ve basınç gibi mekanik cihaz ölçümleri yapılmasında kullanılır.
Kullanıldığı Yerler; Elektronik saat, basınç ve titreşim ölçümlerinde ve kristal mikrofonlar da piezoelektrik sensörler kullanılır.