Beyzi Ortak Bağlantının Dinamik Karakteristikleri
Şekil 1
Beyz ‘i ortak yükseltecin dinamik karakteristiklerini çıkartmak üzere kurulan devre Sekil 1 ‘de verilmistir
Şekilden de görüldüğü gibi, emiterin pozitif polarma gerilimi, VEE kaynağından ve R1 direnci üzerinden sağlanmaktadır.
Kollektörün polarma gerilimi ise VCC kaynağından ve R2 direnci üzerinden negatif olarak sağlanmaktadır.
Şekil 2 – İşaret kaynağı uygulanmış beyz ‘i ortak yükselteç. |
Giriş işareti de, emitere, RK seri direnci ve CE kondansatörü üzerinden verilmektedir. Girişteki İe işaret akımındaki değişime uygun olarak değişen, İc kollektör akımı, R2 yük direnci üzerinde vc = vcb= vR2 gibi bir AC gerilim yaratmaktadır.
Beyz ‘i ortak yükseltecin dinamik karakteristikleri de emiteri ortak yükseltece benzer şekilde çıkarılmaktadır.
Ancak burada, giriş işaret akımı İe emiter akımı olmaktadır. CE ve CC kondansatörler DC akımın diğer devrelere geçmesini önler. AC çalışmada VEE ve VCC gerilim kaynakları kısa devre olmaktadır. Bu nedenle; AC çalışmada, vR1 = veb , vR2 = vcb ‘dir.
Giriş – Çıkış Gerilimleri Faz Bağıntısı:
Şekil 2 ve Şekil 3 (c) ‘den durumu izleyelim:
İşaret geriliminin pozitif alternansında, emiter polarma gerilimi 0,4V ‘tan itibaren artarak 0,42Volt olmaktadır.
“Ve” AC gerilimi büyüyünce “İe” AC emiter akımı da büyür. Böylece, “İC” AC kollektör akımı da artacak ve R2yük direncinde daha çok gerilim düşümü yapacaktır.
Bu halde, kollektörün “VCQ = -20 V” olan polarma gerilimi örneğin, -2 V ‘a düşecektir. Yani Şekil 3 (c) ‘de de görüldüğü gibi, kollektör gerilimi mutlak değerce küçülecek, fakat negatif değer olarak büyüyecektir.
Bu durum da göstermektedir ki; Beyz ‘i ortak yükselteçlerde giriş işaret gerilimi ile çıkış işaret gerilimi aynı fazdadır.
Karakteristik Değerlerin Hesaplanması:
Gerek, Şekil 2 ‘de görülen ölçü aletlerinden okunacak efektif değerlerden, gerekse de karakteristik eğrilerinden yararlanılarak gerekli hesaplamalar yapılabilecektir.
Burada, yukarıdaki ön bilgilerden ve Şekil 3 ‘teki karakteristik eğrilerden yararlanılarak dinamik karakteristikleri hesaplanacaktır.
Hesaplamalar 5000 Ohm ‘luk yük doğrusuna göre yapılacaktır.
VCC = 40 V ‘tur.
Q noktası ve maksimum-minimum değerleri:
VCBQ = 20 V , ICQ = 3,9 mA , IEQ = 4 mA ‘dir.
Icmin = 0,18 mA , Icmak = 7.8 mA,
Vcmin = 2V , Vcmak = 40V,
IEmin = 0,2 mA , IEmak = 8 mA ‘dir.
Sekil 3 (b) den IEmin ve IEmak karşılığı, VEmin = 0,2V , VEmak = 0.42V ‘tur.
Yukarıda belirlenen değerlerden yararlanarak asağıdaki hesaplamalar yapılabilecektir. Hesaplamalarda işaretler dikkate alınmayacaktır.
Şekil 3 – Beyz ‘i ortak, PNP transistörlü yükseltecin Dinamik karakteristikleri. (a) Çıkış (b) Giriş (c) Giriş-Çıkış işaretleri faz bağıntısı. (Ge transistör için) |