Birleşik (Tam Kararlı – Otomatik) Polarma

Şekil 1

Şekil 1(e) ‘de ve Şekil 2(a) gösterilmiş olanı birleşik polarma en çok uygulanan polarma yöntemidir. Bu polarma şekli, “gerilim bölücü” , “tam kararlı” , “otomatik” polarma gibi değişik adlarla da anılmaktadır.
Şekil 2(a) ‘da görüldüğü gibi R₂ direnci, beyzin polarma gerilimini sağlamaktadır.

Birleşik polarma devresi, gerektiğinde Şekil 2(b), (c) ve (d) ‘de görüldüğü gibi Thévenin (Tevenin) teoremi uyarınca, sabit polarmalı hale çevrilebilmektedir. Böylece devre daha basitleşmektedir.

Şekil 2(e) de görüldüğü gibi, çıkışı R_L yük direncine bağlı bir devre bulunsun. Bu devre, Thévenin metoduyla şekil 2(f) ‘de görüldüğü gibi, eşdeğer bir gerilim kaynağı (V_eş) ile buna seri bağlı eşdeğer. bir direnç (R_eş) haline dönüştürülebilmektedir.

Bunu sağlamak için şu işlemler yapılır:

1. R_L direnci devreden çıkarılır, devre çıkışındaki gerilim ölçülür. veya hesaplanır. Bunun değeri V_eş ‘dir.
2. Devrenin gerilim kaynağı kısa devre edilir. R_L direnci yine devreden çıkarılır. Bu durumda da çıkış uçları arasından ölçülen veya hesaplanan direnç R_eş olur.

Şekil 2. (a) ‘daki devreye Thévenin teoreminin uygulanışı:

Beyz, R_E ve R_C uçları açılarak yük devreden çıkarılırsa, geride Şekil 2(b) ‘de görülen, R₁, R₂ ve V_CC bölümü kalır.

1- V_eş ‘in bulunuşu:

V_eş ‘i bulmak için, yük direnci çıkartılıp, çıkış uçlarından erilim ölçüleceğine göre, önce yük direncini belirlemek gerekir.

Yük direnci olarak transistör ve buna bağlı olan R_C, R_E dirençleri düşünülürse, devrenin çıkışı, transistörün girişi olmaktadır.

Yükü kaldırıp, devre çıkışından ölçülecek olan Veş gerilimi, transistörün beyz ‘i ile toprak arasındaki gerilim olacaktır. Bu gerilim aynı zamanda R₂ direnci üzerindeki gerilim düşümüne eşittir.

Yani   V_eş=V_R2  ‘dir.

V_eş=V_R2  ‘nin hesaplanışı:

Şekil 2(b) ‘de R₂ ‘den geçen akıma I_R2 diyelim:       I_R2 = V_CC / R₁+R₂  ‘dir.

R₂ üzerinde gerilim düşümü:

V_R2 = V_eş = I_R2*R₂ = (V_CC / R₁+R₂) * R₂   olur.

2- R_eş ‘in bulunuşu:

R_eş‘i bulmak için, yük direnci çıkarılıp, gerilim kaynağı kısa devre edilerek, çıkış uçlarından direnç ölçüleceğine göre; devre, Şekil 2(c) ‘deki duruma gelir.

Bu halde, çıkış uçlarına göre R₁ ve R₂ paralel bağlı konumdadır.

R_eş = R₁*R₂ / R₁+R₂   olur.

Böylece; V_eş=V_BB  ve  R_eş=R_BB denirse devre şekil 2(d) ‘de verilmiş olan sabit polarmalı devre şekline dönüşmüş olmaktadır.
Böyle bir devredeki hesaplar daha kolay olacaktır.