Diyakın yapısı ve özellikleri

Güncelleme 16/08/2024

1)Diyakın yapısı ve özellikleri:
Diyak silisyumdan yapılmış iki uçlu, Dört bölgeli , AC gerilimde çalışan bir tetikleme elemanıdır. Diyak ( DİAC ) kelimesi “Diode Alternative Current Switch” kelimelerinin baş harflerinin birleşmesi ile elde edilmiştir. Çalışması birbirine zıt ve paralel bağlanmış iki diyota benzer. Yalnız diyotlarda iletime geçme gerilimi 0,7V civarındayken diyakta bu değer 10V ile 80V arasında değişir. Piyasadaki diyakların ekserisi 25- 40 V civarında iletime geçmektedir.

2) Diyakın karakteristiği :

Yukarıdaki şekil diyakın her iki yönde akım-gerilim karakteristiğini göstermektedir. Eğriye dikkat edilecek olursa diyak uçlarına uygulanan gerilimin başlangıçta diyak üzerinden sızıntı akımından başka akım geçirmemektedir. Ancak diyak uçlarına uygulanan gerilim, diyak iletim gerilimini ( VBO= Breakover Voltage) aşar aşmaz diyak üstünden geçen akım hızla yükselirken, diyak uçlarındaki gerilimde yaklaşık %20 oranında düşüş gösterir. Diyak üstünden geçen akımın artmasına karşılık diyak uçlarındaki gerilimin düştüğü bu bölge negatif direnç bölgesidir. Diyak iletime geçtikten sonra uçlarında görülen gerilim diyakın yalıtıma geçme gerilimidir ( VD ). Eğer besleme voltajı VD’nin altına düşerse diyak derhal yalıtım durumuna geçer.

3) Diyakın alternatif akımda çalışma şartları:
Diyak elemanı her iki yönde de iletime geçebildiği için alternatif akımın her iki alternansında da iletime geçer. Diyak elemanı A.A’da bazı ufak düzenlemelerle iletimde olduğu zaman kısa süreli pals verecek şekilde kullanılmaktadır.Diyak elemanı kullanılırken seri bir akım sınırlayıcı dirençle birlikte kullanılmasına dikkat edilmelidir.

4) Diyakın kullanım alanları :
Diyaklar, triyakların faz kontrol devrelerinde, bir ampulü istenilen şiddette yakıp söndürmekte, ısı kontrolü istenen yerlerde, matkap, vantilatör gibi seri motorların devir sayısı kontrollerinde triyakları tetiklemek amacıyla kullanılırlar.