Doğru Akım Motorlarının Kontrolü
Güncelleme 15/06/2020
Transistör veya FET ile DA motor kontrolü yapılabilir.
Şekil 1
Şekil 2: DA motor kontrol metodları
Şekil 2’de DA motorlarının kontrol metodları görülmektedir. Eğer PIC‘in portundan gelen sinyal “1” (5V) ise motor dönmeye başlar. Eğer PIC‘in portundan gelen sinyal “0” (0V) ise motor durur. Bu metodla motorda sadece bir yönde dönme sağlanır.
H Köprü Devresi
Motorun her iki yöndede dönmesini istediğimiz zaman şekil 3’teki devreyi kullanmalıyız.
Şekil 3: H köprü metod devresi
SW1 TR1 |
SW2 TR2 |
SW3 TR3 |
SW4 TR4 |
Açiklama |
OFF | OFF | OFF | OFF | Boşta |
ON | OFF | OFF | ON | Saat yönünde |
OFF | ON | ON | OFF | Saat yönü tersi |
OFF | OFF | ON | ON | Tutma ( Fren ) |
Şekil 4: Transistörle yapılmış H köprü devresi
Motor Sürücü
Motor sürücüsü, DA motorlarda devir yönünü değiştirmek için tam köprü sürücüye sahiptir. Bu devre elemanı ile DA motoru saat yönünde, saat yönünün tersi yönde, boşta ve fren durumunda kolaylıkla kontrol edilebilir.
Özelliği (Motor sürücü TA7257P)
- Çıkış akımı ortalama 1.5A, maksimum 4.5A’dir.
- 4 fonksiyon moda sahiptir (ileri, geri, boşta, fren). Bütün bunları 2 ucu besleyerek 2 lojik sinyalle gerçekleştirebiliriz.
- Aşırı akım, kısa devre ve ısıya karşı koruma vardır.
- İşletim gerilimi: Vcc = 6 – 18V, Vs = 0 – 18V
Şekil 5: TA7257P
Şekil 6: Blok diyagramı (TA7257P)
PIN No. | Sembol | Fonksiyon Açıklaması |
1 | IN1 | Giriş ucu |
2 | IN2 | Giriş ucu |
3 | OUT1 | Çıkış ucu |
4 | GND | Toprak ucu |
5 | OUT2 | Çıkış ucu |
6 | Vs | Motor sürücüsü için gerilim ucu |
7 | Vcc | Lojik devrenin çalışması için gerilim ucu |
Şekil 7: TA7257P’nin PIN uçları
Giriş 1 | Giriş 2 | Çıkış 1 | Çıkış 2 | Çalışma şekli |
1 | 1 | H | H | Fren |
0 | 1 | L | H | İleri |
1 | 0 | H | L | Geri |
0 | 0 | L | L | Boşta |
Şekil 8: TA7257P’nin fonksiyonları
DA Motorlarda Hız Kontrolü
DA motorlarında hızı kontrol etmek için iki yöntem vardır. Bunlardan birisi gerilim kontrolü diğeri ise faz kontrolüdür.
Şekil 9: Gerilim kontrolü
Gerilim Kontrolü
Gerilim kontrolü analog bir kontroldür (Şekil 9). Bu yöntem genel olarak kullanılan bir metottur. Bu metodu kullanmak için elektrik amplifikatörüne ihtiyaç vardır ancak verimli ve kullanışlı bir metod değildir. Bu metodu mikrodenetleyiciler ile kullanamayız.
PWM Kontrol (Faz Genişlik Kontrolü) (Pulse Width Modulation)
PWM metodu fazın genişliğini kontrol ederek motorun hızını kontrol etmektedir. PWM yöntemi tamamen dijital bir kontroldür. (0/1 kontrollüdür.) PWM ile fazın 1 veya 0 olma durumlarını kontrol ederiz ve çok kullanışlı bir metottur. Sadece motor hızını değil lambanın yanma parlaklığını da kontrol edebiliriz. (Şekil 10)
Şekil 10: PWM kontrol
Şekil 11: PIC ile PWM kontrolü
Şekil 11’de görüldüğü gibi DA motorunu kontrol etmek için FET’e (Field Effect Transistor) ihtiyaç vardır. Çünkü FET’in anahtarlama özelliği iyidir ve PWM için en uygun özelliğe sahip devre elemanıdır.