Doğru Akım Motorlarının Kontrolü

Güncelleme 15/06/2020

Transistör veya FET ile DA motor kontrolü yapılabilir.
22.png
Şekil 1

Şekil 2: DA motor kontrol metodları
Şekil 2’de DA motorlarının kontrol metodları görülmektedir. Eğer PIC‘in portundan gelen sinyal “1” (5V) ise motor dönmeye başlar. Eğer PIC‘in portundan gelen sinyal “0” (0V) ise motor durur. Bu metodla motorda sadece bir yönde dönme sağlanır.

H Köprü Devresi

Motorun her iki yöndede dönmesini istediğimiz zaman şekil 3’teki devreyi kullanmalıyız.

Şekil 3: H köprü metod devresi

SW1
TR1
SW2
TR2
SW3
TR3
SW4
TR4
Açiklama
OFF OFF OFF OFF Boşta
ON OFF OFF ON Saat yönünde
OFF ON ON OFF Saat yönü tersi
OFF OFF ON ON Tutma ( Fren )

Şekil 4: Transistörle yapılmış H köprü devresi

Motor Sürücü

Motor sürücüsü, DA motorlarda devir yönünü değiştirmek için tam köprü sürücüye sahiptir. Bu devre elemanı ile DA motoru saat yönünde, saat yönünün tersi yönde, boşta ve fren durumunda kolaylıkla kontrol edilebilir.
Özelliği (Motor sürücü TA7257P)

  • Çıkış akımı ortalama 1.5A, maksimum 4.5A’dir.
  • 4 fonksiyon moda sahiptir (ileri, geri, boşta, fren). Bütün bunları 2 ucu besleyerek 2 lojik sinyalle gerçekleştirebiliriz.
  • Aşırı akım, kısa devre ve ısıya karşı koruma vardır.
  • İşletim gerilimi: Vcc = 6 – 18V, Vs = 0 – 18V


Şekil 5: TA7257P

Şekil 6: Blok diyagramı (TA7257P)

PIN No. Sembol Fonksiyon Açıklaması
1 IN1 Giriş ucu
2 IN2 Giriş ucu
3 OUT1 Çıkış ucu
4 GND Toprak ucu
5 OUT2 Çıkış ucu
6 Vs Motor sürücüsü için gerilim ucu
7 Vcc Lojik devrenin çalışması için gerilim ucu

Şekil 7: TA7257P’nin PIN uçları

Giriş 1 Giriş 2 Çıkış 1 Çıkış 2 Çalışma şekli
1 1 H H Fren
0 1 L H İleri
1 0 H L Geri
0 0 L L Boşta

Şekil 8: TA7257P’nin fonksiyonları

DA Motorlarda Hız Kontrolü

DA motorlarında hızı kontrol etmek için iki yöntem vardır. Bunlardan birisi gerilim kontrolü diğeri ise faz kontrolüdür.

Şekil 9: Gerilim kontrolü

Gerilim Kontrolü

Gerilim kontrolü analog bir kontroldür (Şekil 9). Bu yöntem genel olarak kullanılan bir metottur. Bu metodu kullanmak için elektrik amplifikatörüne ihtiyaç vardır ancak verimli ve kullanışlı bir metod değildir. Bu metodu mikrodenetleyiciler ile kullanamayız.

PWM Kontrol (Faz Genişlik Kontrolü) (Pulse Width Modulation)

PWM metodu fazın genişliğini kontrol ederek motorun hızını kontrol etmektedir. PWM yöntemi tamamen dijital bir kontroldür. (0/1 kontrollüdür.) PWM ile fazın 1 veya 0 olma durumlarını kontrol ederiz ve çok kullanışlı bir metottur. Sadece motor hızını değil lambanın yanma parlaklığını da kontrol edebiliriz. (Şekil 10)

Şekil 10: PWM kontrol

Şekil 11: PIC ile PWM kontrolü
Şekil 11’de görüldüğü gibi DA motorunu kontrol etmek için FET’e (Field Effect Transistor) ihtiyaç vardır. Çünkü FET’in anahtarlama özelliği iyidir ve PWM için en uygun özelliğe sahip devre elemanıdır.

Yazar: Ali Celal

- Elektronik Mühendisi
- E.Ü. Tıp Fakültesi Kalibrasyon Sorumlusu Test kontrol ve kalibrasyon sorumlu müdürü (Sağ.Bak. ÜTS)
- X-Işınlı Görüntüleme Sistemleri Test Kontrol ve Kalibrasyon Uzmanı (Sağ.Bak.)
- Usta Öğretici (MEB)
- Hatalı veya kaldırılmasını istediğiniz sayfaları diyot.net@gmail.com bildirin