Elektrik Anahtarı

Bir elektrik devresinde akımın yolunu açıp kapamaya yarayan tesisat araçlarına elektrik anahtar (düğme) denir.  Aydınlatma tesislerinde kullanılan anahtarların birçok yapı ve tipte olanları mevcuttur. Yapılarına göre sıva altı ve sıva üstü kullanılan elektrik anahtar vardır.

Elektrik Anahtarı Çeşitleri

Adi Anahtar Tesisatı; Bir lambayı veya birden fazla lambayı bir defada, bir yerden yakıp söndürmede adi anahtar kullanılır. Bu tesisata da adi anahtar tesisatı denir. İç aydınlatma tesisatları olarak oturma odası, banyo, hol, WC gibi binanın birçok yerinde kullanılır. Anahtar tesisatlarında faz, her zaman anahtara verilir.

Çiftli anahtar : Çiftli anahtar devresinde, şemada göreceğiniz gibi, faz ve nötr iletkeni arasında iki kutuplu bir anahtar ve 3 tane ampul vardır. Anahtar kontakları kapandığında, üzerinden geçen akım sayesinde, ampuller, elektrik enerjisini ışığa dönüştürerek aydınlanmamızı sağlayacaktır. Çiftli anahtarı ayrı ayrı kumanda ederek iki farklı devre yapabilirsiniz. 

Komütatör Anahtar: İki lambayı veya iki grup lambayı bir yerden ayrı ayrı veya beraber yakıp söndürmede komütatör anahtar ve tesisatı kullanılır. Bu tip tesisat misafir odasındaki avizelerde ve apliklerde kullanılır.

Vaviyen Anahtar: Bir ampulü veya bir grup ampulü (avize veya uzun koridor lambaları) iki ayrı  yerden aynı zamanda yakıp söndüren bir  komütatör anahtar çeşididir. Bir vaviyen devresi için iki adet anahtar kullanılır. Her bir vaviyen anahtarının üç bağlantı elemanı (klemens) vardır.

şemadada görüleceği gibi birinci anahtarın orta ucuna faz kablosu bağlanır, diğer anahtarın orta ucu ise lambaya bağlanır. Her iki anahtar arasına iki adet iletken (bunlara gidiş-dönüş veya navet denir) çekilerek diğer boştaki klemenslere bağlanır. Şemada lamba sönük pozisyonundadır, birinci anahtara bastığımızda kontak diğer anahtar kontağı ile aynı pozisyona gelir, akım bu kontaklar üzerinden geçer ve   nötr üzerinden devresini tamamlayarak lambayı yakar. lambayı söndürmek için    iki anahtardan herhangi birisine basmak yeterlidir. Aynı işlemi ikinci anahtardan da yapabiliriz.

Ara Vaviyen Anahtar: Bu tesisata deviyatör tesisatı da denir. Bir lambayı veya lamba grubunu ikiden fazla yerden yakıp söndürmede kullanılır. Bu tip tesisat büyük salonlarda, uzun merdivenlerde kullanılır.

Elektrik Prizi: Taşınan alıcıları şebekeye bağlarken elektrik prizleri kullanılır. Bu prizler mutlaka topraklanmalıdır.

Elektrik Fişleri: Alıcılara kablo ile bağlı,prizlerden alıcıya enerji ileten elemanlar fişlerdir

Elektrik Klemensi:  İletkenlerin standartlara uygun ve birbirlerine güvenli bağlanması için gereken elemanlardır.

Darbe akım anahtarı :Darbe akım anahtarları,vavien devrelerinin çözüm olamıyacağı yerlerde kullanılır.Yani bir mekanda bir veya birçok lambayı üç veya daha fazla noktadan kumanda etmek istiyorsak,telerüptör tesisatı çekmeliyiz.

Telerüptör iki kısmdan oluşur,kumanda görevi yapan bobin ve anahtar görevi yapan kontak. Bobin,butona bastığımız zaman elektriklenir ve kontağı kapatarak lambayı yakar. Butona ikinci kez bastığımızda kontak açılır ve lamba söner.Kontağın açılıp kapanması bobin çekirdeğine bağlı olarak çalışan bir mekanizma sayesinde olur.Devreye istediğiniz kadar buton bağlayabilirsiniz.

Montaja başlamadan önce akımı sigortadan kesin.

Tek kutuplu anahtar şeması

1- Nötür (mavi renkli kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo çekerek ampul duyuna bağlantı yapınız.
2- Faz hattından (siyah veya kahverengi kablo) klemens yardımıyla bir kablo çekerek anahtarın L kontağına vidalayın.
3- Anahtarın 1 kontağından çekeceğiniz kabloyu ise (siyah veya kahverengi kablo) ampulün duyunda ki diğer kontağa vidalayın.
4- Son olarak devreyi korumak için, topraklama kablosunu (sarı ve yeşil renkli kablo) gerekli kontaklara vidalayın.

Çift kutuplu etanj anahtar şeması 

1- Nötür (mavi renkli kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo çekerek anahtarın L2 kontağına vidalayın.
2- Faz hattından (siyah veya kahverengi kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo çekerek anahtarın L1 kontağına vidalayın.
3- Ampulün duyundan gelen mavi renkli kabloyu Anahtarın 1 numaralı kontağına, ampulün duyundan gelen diğer kabloyu ise (siyah veya kahverengi kablo)
anahtarın 2 numaralı kontağına vidalayın.
4- Son olarak devreyi korumak için, topraklama kablosunu (sarı ve yeşil renkli) gerekli kontaklara vidalayın.

Vavien anahtar şeması

1- Nötür (mavi renkli kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo çekerek ampul duyuna bağlantı yapınız.
2- Faz hattından (siyah veya kahverengi kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo çekerek 1.anahtarın L kontağına vidalayın.
3- İki anahtar arasındaki bağlantı için (buna navet diyoruz) portakal renkli veya kahverenk iki adet kabloyu sırasıyla anahtarların 1 ve 1′ kontaktlarına vidalayın.
4- 2.Anahtarın L kontağından çekeceğiniz kabloyu ise (siyah veya kahverengi kablo) ampulün duyunda ki diğer kontağa vidalayın.
5- Son olarak devreyi korumak için, topraklama kablosunu
(sarı ve yeşil renkli kablo) gerekli kontaklara vidalayın.

İki vaevien ve bir enversör anahtar şeması 

Enversör anahtarın görevi, iki vavien anahtar arasında fazın yönünü değiştirmektir.
Eğer bu devre için 3 vavien anahtar kullanılsaydı, lamba bazı noktalardan yakılıp söndürülemezdi.
1- Nötür (mavi renkli kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo çekerek ampul duyuna bağlantı yapınız.
2- Faz hattından (siyah veya kahverengi kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo çekerek 1. vavien anahtarın L kontağına vidalayın.
3- Birinci vavien ve enversör anahtar arasındaki bağlantı, iki kablo yardımıyla yapılır.
Birinci vavienin 1 ve 1′ kontaktlarına vidaladığınız kabloları enversör anahtarın 1. ve 4. klemenslerine vidalayın.
4- Enversör anahtarın 2. ve 3. klemenslerinden çıkardığınız kabloları ise ikinci vavien anahtarın 1 ve 1′ klemenslerine vidalayın.
5- 2. vavien Anahtarın L kontağından çekeceğiniz kabloyu ise (siyah veya kahverengi kablo) ampulün duyunda ki diğer kontağa vidalayın.
6- Son olarak ta devreyi korumak için, topraklama kablosunu
(sarı ve yeşil renkli kablo) gerekli kontaklara vidalayın.

Çiftli anahtar şeması

Çiftli anahtar aslında iki tekli anahtarın bir tek mekanizmada buluştuğu bir elektrik malzemesidir. Bağlantı şeması tekli anahtar ile aşağı yukarı aynıdır, yani tekli anahtar bağlantısı iki kere yapılır. Bir diğer önemli ayrıntı ise, anahtar faz beslemesi tek bir hatla yapılır, ikinci tekli anahtara faz iletimi ise anahtarın iç mekanizması sayesinde olur. Diğer bir deyişle anahtar içinde köprü yapmaya gerek kalmaz.

1- Nötür (mavi renkli kablo) hattından klemens yardımıyla iki kablo çekerek ampullerin
duylarına ayrı ayrı bağlantı yapınız.
2- Faz hattından (siyah veya kahverengi kablo) hattından klemens yardımıyla bir kablo
çekerek anahtarın L kontağına vidalayın.
3- Anahtarın 1 kontağından çekeceğiniz kabloyu ise (siyah veya kahverengi kablo)
birinci ampulün duyunda ki diğer kontağa vidalayın.
4- Anahtarın 2 kontağından çekeceğiniz kabloyu ise (siyah veya kahverengi kablo)
ikinci ampulün duyunda ki diğer kontağa vidalayın.
5- Son olarak devreyi korumak için, topraklama kablosunu
(sarı ve yeşil renkli kablo) gerekli kontaklara vidalayın.