Elektrik direnci nedir ?

Güncelleme 27/10/2021

Bir cismin ” burada bir iletkeni ele alalım, örneğin bu iletken bakır olsun ” vücudunda bulunan iyonlar ve onların molekülleri devamlı titreşim durumunda oldukları için serbest elektronların bu iletken içinde hareket etmelerine ( geçişlerine ) zorluk gösterirler. Bu geçiş zorluğuna elektrikte, bu iletkenin direnci denir.

Daha detaylı açıklama yapmadan önce iyon ve molekülleri hakkında bilgi verelim.

İyon nedir : Bir veya birçok elektron kazanmış veya kaybetmiş bir atom veya bir atom grubudur.
Pozitif (+) İyon nedir : Bir pozitif iyon elektron kaybetmiş iyondur. Buna Katyon denir.
Negatif (-) İyon nedir : Bir negatif iyon elektron kazanmış iyondur. Buna Anyon denir.

Gerilim ve akım arasındaki oran bize direncin değerini verir. R = U / I = Ω ( ohm )
1 volt luk potansiyel farkı uygulanan bir iletkenden 1 amperlik bir akım geçerse, bu iletkenin direnci ohm olarak ölçülür.

İletkenlerin direnci sıcaklıkla değişebilir.

Elektrik direnci değişkenmidir ?

Her malzemenin yapısında bulunan serbest elektron sayısı ve bu elektronların serbestçe dolaşımına göre bu malzemenin elektrik direnci değişebilir.

Bir malzemenin elektrik direnci derecesine ” rezistivite ” yani özgül direnç denir. Boyutları belirlenmiş bir parçanın direnciyle ölçülür. Ayrıca malzemenin sıcaklığıda rezistivite nin değerini etkiler. Bu değerler 20°C sıcaklıktaki değerlerdir.

REZİSTİVİTE : 1 m² kesitinde ve 1 m uzunluğunda bir iletkenin direncidir. Fakat pratikte bu kesit  mm² olarak kullanılır.

Ölçü birimi : ohm x mm² / m  =  Ω .mm² / m  dir.

Sembolü : ρ ( rho )  , okunuşu ro dur .

Sıcaklık direnç üzerinde nasıl bir etki yaratır ?

Soğuk bir ampulün direncini ohmmetre ile ölçtüğümüzde , direnç değerinin 14,7 Ω  olduğunu var sayalım .
Aynı ampule 120 voltluk bir gerilim uygulayalım,ampulün akkor teli yani flamanı 2500 ° C ye eriştiğinde ampermetremiz 0,88 Amper göstermiş olsun.

Direnç formülünü uyguladığımızda :

Gerilim ve akım arasındaki oran bize direncin değerini verir. R = U / I = Ω ( ohm )

O halde R = 120 / 0,88 = 136 Ω ( ohm ) olur.