Elektronik Filtreler
Elektronik Filtreler girişlerine uygulanan elektriksel işaretlerin frekans bileşenlerinden istenmeyenleri engelleyerek istenen değerleri geçiren, aynı zamanda elektriksel işaretleri harmoniklerden ve parazitlerden arındırmaya yarayan elektronik devrelerdir.
Yapısal olarak süzgeçler analog ve sayısal veya aktif ve pasif süzgeçler olarak sınıflandırılabilir. Pasif R, L, C elemanları ile yapılan süzgeçler Pasif Süzgeç, aktif transistör veya op-amplarla yapılan süzgeçler ise Aktif Süzgeç olarak adlandırılmaktadır.
Aktif Filtrelerle Pasif Filtreler Arasındaki Farklar
Aktif süzgeçlerin pasif süzgeçlere göre bazı avantajları vardır. Bu avantajlardan en önemli olanı maliyet kavramıdır. Özellikle alçak frekanslarda pasif süzgeçler büyük endüktans değerleri ile gerçekleştirilebilirler. Büyük boyutlu endüktaslar hem fiziksel ebatlar açısından elverişsiz hem de maliyet olarak pahalıdırlar. Bu nedenlerle alçak frekanslarda aktif süzgeçler tercih edilir.
Ayrıca aktif süzgeçlerde giriş ile çıkış arasında çok iyi bir yalıtım söz konusudur, bu özelliği ile aktif süzgeçler birbirlerini etkilemeden art arda bağlanabilirler. Aktif süzgeçlerde ki kazanç ifadesi de unutulmamalıdır. Geniş bir frekans bölgesine rahatça ayarlanabilen aktif süzgeçler boyut ve ağırlık bakımından çok elverişli ve tasarımı oldukça basittir.
Aktif süzgeçler pasif süzgeçlerin karşısında avantajları olduğu gibi bazı dezavantajları da vardır. Aktif süzgeçlerde tetikleme yapabilmek için güç kaynağına gerek duyulur ve özellikle işlemsel yükselteçlerde süzgeçlere uygulanan işaretlerde sınırlamalar mevcuttur. Ayrıca aktif süzgecin frekans eğrisi işlemsel yükseltecin toleransından da etkilenebilir.
Filtrelerin Kullanım Alanları
Filtre yapılarına geçmeden önce çok geniş kullanım alanlarına sahip olan süzgeçlerin ne tür uygulamalarda karşımıza çıkabileceklerinden bahsedelim. Süzgeçler genellikle doğru bileşenlerin süzülmesinde, gürültü azaltmada, rezonanstan kaçınmada veya rezonans oluşturmada, işaret biçimlendirmede, işaret zayıflatmada ve güç faktörü düzeltmede kullanılırlar.
Elektrik elektronik sistemlerde çok önemli elemanlar olan süzgeçler özellikle radyo, televizyon, ses, resim, ve data haberleşmesinde gerekli devrelerdir. Süzgeçler, telefon devreleri için olmazsa olmaz devre yapılarıdır, telefon devreleri süzgeçsiz gerçekleştirilemezler. Kuranportörlerde, ses ve hi-fi sistemlerde ve elektronik müzik uygulamalarında önemli işlevleri vardır. Ayrıca sismoloji, jeofizik, tıbbi elektronik, beyin dalgaları ve uzaktan ölçüm gibi birçok bilimsel araştırma konusunda da çok önemli işlevleri mevcuttur.
Filtre Çeşitleri
Elektronik filtreler band durduran ve band geçiren filtreler olarak kullanılmaktadırlar. Filtreleri aşağıdaki gibi gruplara ayırabiliriz. Aşağıda verilen filtre çeşitler aktif ve pasif elemanlarla gerçekleştirilebilir. Filtre çeşitleri anlatılırken her iki filtre yapısına da yer verilecektir.
1) Alçak Geçiren Filtre
2) Yüksek Geçiren Filtre
3) Band Geçiren Filtre
4) Band Durduran Filtre