Encoder

Güncelleme 06/10/2020

Encoder Nedir ?

Bağlı olduğu motor milinin  hareketine karşılık sinyal üreten   sayısal (dijital) bir elektrik (pulse) sinyali üreten elektromekanik bir cihazdır.

Hassas kontrollü makinelerin tüm hareketleri ve pozisyon bilgileri farklı tipte ve modelde encoderler ile sağlanmaktadır. Yani encoder bir şaftın açısal konumunu, hareketini, eksenini dijital bir koda dönüştürmektedir.

Manyetik veya optik olarak çalışır. Doğrusal ve döner olmak üzere ikiye ayrılır.

Şaft Encoder

Açısal yer değiştirme,
Lineer ve dairesel hareket,
Dönüş hızı,
İvme,gibi büyüklükleri ölçmek için kullanılabilir.

Mutlak Tip (Absolute) Encoder

Mutlak encoderler konum, açı ve devir sayıları için her pozisyonda farklı bilgiler üretir. Bu ölçüm teknolojisinde; encoder her konumuna karşı eşsiz bir pozisyon bilgisi üretir. Devir sayısı başına üretilen eşsiz kod sayısı encoderin çözünürlüğünü belirler. Her konum bilgisi kesin bir referans oluşturur ve mutlak bir pozisyonu verir. Devreye girdikten sonra bir referans pozisyon gerekli değildir. Tek turlu encoderler 360 derecelik tam tur içerisinde mutlak pozisyonu ölçer. Çok turlu encoder modelinde bir encoder bir devir esnasındaki konuma ilave olarak yapılan devirlerin sayısını belirler. Enerjisi kesilse bile mevcut durumunu korur.

Artımsal Tip (Incremental) Encoderler

Her pozisyonda benzer çıkış sinyalleri (Kare Dalga) üretirler. Bu sinyaller hız ölçümü (bir Takometre ile birlikte) yada sayma işlemi için (bir Sayıcı ile birlikte) kullanılabilirler.
Bu tip encoderlar abolute encoderlardan farklı olarak enerjilendikleri anda bulundukları yeri 0 kabul eder ve bunun üstüne işlem yapar.

Artımsal encoderler konum, açı ve devir sayıları hakkında bilgiler üretir. Çözünürlük, encoderin her devir için kumandaya ilettiği devir başına gerçekleşen hat veya pals sayısı ile belirlenir. Güncel pozisyon kumandadan gelen bu palslerin sayılmasıyla tespit edilebilir. Makineyi başlatırken bir referans sürüşü gerekli olabilir.

Absolute Encoder

AStımsal Tip (Incremental ) Encoderlara göre daha pahalıdır.
512 / 1024 / 1048 / 4096 pals ve üstü encoderlar mevcuttur. Bu palsler encoder ‘ın 1 tam tur attığında üreteceği pals sayısıdır. Tabiki 4096 palsli bir encoder daha hassastır. Çünkü nokta aralıkları daha azdır.
Örneğin bir motor ‘a bağlı encoder ‘ın pozisyonuna göre motorun kontrolünü sağlayabiliriz, hangi posizyonda olduğuna göre feedback alıp işlemlerimizi ona göre düzenleyebiliriz.

SICK’in güvenli encoderleri, güvenlik fonksiyonlarının hayata geçirilmesine ve dolayısıyla makinelerin güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasına olanak tanımaktadır. Safety Expertise alanında köklü bir geçmişe sahip olan SICK, dünya çapında hizmet veren geniş çaplı bir servis ve eğitim ağının yanı sıra optimize edilmiş sistem çözümleri sunmaktadır.

Fonksiyonel güvenlik sunan encoderler konum, açı ve devir sayıları hakkında bilgiler üretir. Bu anlamda özellikle mekanik ve elektriksel güvenliğe odaklanılmaktadır. Güvenli kumanda çözümleri ile bağlantılı olarak SICK aynı zamanda ideal komple çözümü tek bir elden sunan birbirinden farklı birleşenleri sağlıyor.

İpli Encoder

İpli Encoder, ip mekanizmasından ve encoderden oluşmaktadır. Uzunlukla orantılı makara dönüşü bir encoder tarafından tespit edilir ve gösterilir. Bu; doğrusal ölçüm mesafesi üzerine pozisyonlamaya imkan verir. SICK İpli encoderler geniş bir arayüz çeşitliliğine sahiptir ve iddialı endüstriyel ortamlardaki uygulamalarda sistem entegrasyonunun kolayca yapılmasını sağlar. Farklı güç sınıfları uygulama için ideal cihazın seçimine olanak verir.

Lineer encoder

Lineer encoder lineer hareketleri mutlak pozisyon değeri olarak temassız tespit eder. Aşınmasız ve bakım gerektirmeyen encoder için referans çalışma gerekli değildir. Yüksek çözünürlüklü ve sağlam yapılı çeşitli yapı şekilleri çok yönlü uygulamalarda ve alanlarda kullanım olanağı sağlar.

Tekerlekli encoder

Ölçüm tekerleği sistemleri, lineer hareketleri bir tekerlekle kaydeden ve hız ya da pozisyon değerlerine dönüştüren ölçüm sistemleridir. Sistem için ölçüm yapılacak yüzeyde bir referans noktasına gerek yoktur. Bu sayede çok çeşitli yüzeylerdeki ölçümler için son derece uygundur. Entegre yay, tekerleğin yüzeye sürekli basınç yapmasını ve bu şekilde kayma olmadan ölçüm yapılmasını sağlar.

Encoder Seçiminde nelere  Dikkat Etmeliyiz

*Puls Sayısı: Encoderin her dönüşte üretilen puls sayısı öğrenilmeli
*Besleme Gerilimi: 5VDC., 5-30VDC, 11-24VDC.vb.
*Çıkış Gerilimi: besleme geriliminden farklı çıkış gerilimi veren encoderler vardır. Bu yüzden *kullancağımız cihaza göre çıkış gerilimi önemlidir.
*Referans Çıkışının Genliği:
*Fiziksel Özellikler Gövde Çapı / Gövde Uzunluğu:
*Malzemesi: ABS, alüminyum, çelik vb. tamamen çalışma ortam koşullarına bağlı olarak.
*Milli mi? / Delik Milli mi
*Bağlantılar(Kablolu / Soketli):
*Soket / Kablo Çıkış Yönü (Eksenel / Yandan Çıkışlı):
*Soket Tipi / Kablo Damar Sayısı ve Uzunluğu:
*Koruma Sınıfı

Encoder uygulamaları

Endüstriyel kontrol işlemleri,
Endüstriyel robotlar,
Tezgahlarda,
Ölçme gereçleri,
Çiziciler(plotters) ve bölücüler(dividers),
Levha İşleme makineleri,
Ölçekler ve balanslar,
Antenler ve teleskoplar,
Cam, mermer, çimento, tahta vb işleme makineleri,
Tekstil, deri işleme makineleri,
Vinç, köprü vinci, presleme makineleri,
Baskı ve paketleme makineleri,
Medikal Cihazlar,
Kapı Kontrol Cihazları.