EOB Dinamik Giriş ve Çıkış Dirençleri
Dinamik giriş ve çıkış direnci de, statik giriş ve çıkış direnci gibi, ölçme ve karakteristik eğrilerinden yararlanılma yöntemi ile hesaplanır.
Esasında giriş ve çıkış dirençleri sabit olmayıp devre gerilimine ve geçen akıma göre değişmektedir.
Şekil 3(b) ‘de Rg giriş direncinin IB akımına göre değişimi verilmiştir.
Kollektör – Emiter arasındaki RCE (RÇ) çıktş direnci de giriş direncine benzer bir değişim gösterir. Kollektör akımı arttıkça çıkış direnci küçülür.
Kollektör akımın maksimum olduğu doyma halinde pratik olarak RCE=0 olarak kabul edilir.
EOB Dinamik Akım Kazancı
Dinamik akım kazancı şu iki yöntem ile hesaplanır:
1- Ölçme yöntemi ile hesap:
Şekil 1
Şekil 1’deki giriş ve çıkıştaki ampermetrelerden okunacak akımlar efektif değerlerdir.
Buna göre akım kazancı:
Ki = β =ICef / IBef bağıntısından bulunur.
2- Karakteristik eğrilerinden yararlanma yöntemi ile hesap:
IB ve IC tam sinüzoidal ise:
β = ICef / IBef = 0,707.ICm / 0,707.IBm = ICm / IBm ‘dir.
Akımların tam sinüzoidalolmaması halinde ICmo ortalama genliği alınır.
Icmo şöyle hesaplanmaktadır:
ICmo = 1/2.(ICmak – ICmin)
EOB Dinamik Gerilim Kazancı
Üç yöntemle hesaplanabilmektedir:
1. Ölçme yöntemi ile hesap:
Şekil 1’de görüldüğü gibi AC ölçü aletiyle, Kollektör ve Beyz ‘den toprağa karşı VCef ve VBef gerilimlerinin okunması yoluyla hesaplama yapılır.
KV = VCef / VBef ‘dir.
Şekil 1 ‘ye dikkat edilirse:
AC’de VBB ve VCC kısa devre olarak düşünülür.
Bu durumda: Vbef = VR1ef = VBEef ve VCef = VR2ef = VCEef ‘dir.
Giriş ve çıkıştaki voltmetrelerden okunan VBef ve VCef değerleri yukarıdaki formülde yerlerine konarak gerekli hesaplamalar yapılır.
2- Karakteristik eğrilerinden yararlanma yöntemi ile hesap:
Giriş ve çıkış gerilimlerinin tam sinüzoidal olması halinde:
KV = VCef / VBef = VCm / VBm ‘dir.
Tam sinüzoidal olmama halinde ortalama değerler kullanılır.
Örnek:
Kollektör gerilimi:
Şekil 2
Şekil 2’de görüldüğü gibi vc kollektör işaret gerilimi tam sinüzoidal değildir.
Bu durumda gerilim genliğinin ortalamasını bulmak gerekecektir;
VCmo = 1/2 . (VCmak – VCmin)
Karakteristik eğrisinden okunan değerler yerine konulursa;
VCmo = 1 / 2 ( 38 – 0) = 19 V olarak bulunur.
Beyz gerilimi:
VBm genliğini bulabilmek için Şekil 3 ‘teki, (VB,IB) giriş karakteristik eğrisinden yararlanılacaktır. “VB, IB” eğrisi, doğrusal olmadığmdan VBmo hesaplanır.
Şekil 2 ‘te IB akımının 0 ile 300 µA arasında değiştiği görülmektedir
Bunu sağlayan VB gerilimindekı değişim ise Şekil 3 ‘te görüldüğü gibi. VBmin = 0,2V , VBmak = 0.6V olmaktadır.
3- Verilmiş olan devredeki değerlerden yararlanma yöntemi ile hesap:
Girişteki devrenin direnci ve yük direnci ile β akım kazancından yararlanılarak hesaplama yapılır.
Örnek:
Şekil 1′ deki gibi bir devrede Dinamik Gerilim Kazancı şöyle bulunur:
KV = βAC (R2/R1)
Yukarıda da belirtildiği gibi ses frekansındaki AC kazançları ile DC kazançları birbirine çok yakındır. Bu nedenleβAC = βDC = β olarak yazılabilecektir.
VBmo = 1/2.(VBmak-VBmin) = 1/2(0,6-0,2) = 0,2V olur.
Kazanç bağıntısında değerler yerine konursa:
EOB Dinamik gerilim kazancı: KV = VCmo / VBmo = 19/0,2 = 95 olur.
Şekil 3 – Emiteri ortak yükseltecin giriş karakteristik eğrileri. (Ge Trans.) |
EOB Dinamik Güç Kazancı
Dinamik güç kazancı hesaplama yöntemi de statik güç kazancından farklı değildir.
KP = Pççıkış / Pgiriş = ICef.VCef / IBef.VBef olup, sonuç olarak aşağıdaki bağıntıya dönüşür:
KP = β.KV
KP ve KV
KP = 98.95 = 9310
Görüldüğü gibi emiteri ortak yükseltecin çok kullanılmasının en önde gelen nedeni, güç kazancının diğer bağlantı şekillerine göre yüksek olmasıdır.