Gömülü Sistem Nedir?

Güncelleme 28/01/2021

Gömülü Sistem Nedir?

Gömülü sistemler, en genel tanımıyla belirli bir işi yapması için tasarlanmış, mikroişlemci veya mikrodenetleyici tabanlı sistemlerdir. Bir bilgisayarı gömülü sistem olmaktan çıkaran nüans nedir diye sorarsak şunu söyleyebiliriz; bilgisayarlar kullanıcının her türlü işlemini yapabilmesini sağlamak üzere tasarlanmış sistemlerdir.

Örneğin buzdolabının, çamaşır makinesinin kontrol kartı gömülü bir sistemdir. Kullanım alanı daraltılmıştır; motor sürer, kullanıcının kontrol arayüzünde(butonlar, düğmeler) yaptığı değişiklikleri yorumlarlar vs.

Yani belirli bir amacı gerçekleştirmeye yönelik tasarlanan sisteme gömülü sistem denir.

Gömülü sistemler üzerine çalışan mühendisler genelde mikrodenetleyici programlarlar.

Mikroişlemci ve Mikrodenetleyici(MCU) Arasındaki Fark Nedir?

Genelde bu ikisi karıştırılır ve birbirinin yerine kullanılır. İkisinin arasındaki temel fark; mikroişlemcinin içinde sadece CPU (Central Processing Unit) bulundurmasıdır. İntel’in, AMD’nin ürettikleri mikroişlemcidir. Mikrodenetleyicinin(MCU) içinde ise bellek ve çevresel birimler vardır. Microchip, Atmel gibi şirketlerin ürettikleri PIC, AVR gibi IC’ler mikrodenetleyicidir. Yeri gelmişlen “IC ne demektir?” sorusuna da cevap verelim; IC, integrated circuit (entegre devre) demektir. Küçük bir kılıfın içine yerleştirilen belirli bir amaç için tasarlanan devredir.

Mikroişlemci=CPU

Mikrodenetleyici (MCU-Microcontroller Unit)=CPU+Çevresel Birimler+Bellek

Çevresel Birimler= Timerlar, iletişim birimler(UART, SPI, I2C vs.), ADC vs.

Bellek= EEPROM vs.

Mikrodenetleyiciler Nasıl Programlanır?

Mikrodenetleyiciler belirli görevleri yapmaları için tasarlanmışlardır. Mikrodenetleyicilerin I/O (Input/Output) denilen “bacak”ları vardır. Genelde pinlere Türkiye’de bacak denir. Bir kaç tane bacak bir araya gelerek portları oluşturur; A portu, B portu gibi.

Giriş çıkış bacakları, belirli girişlerde çıkış bacağının nasıl tepki vermesi isteniyorsa o şekilde programlanır. Örneğin buzdolabının kapağı 30 saniye boyunca açık kaldığında ses çıkarması mikrodenetleyici ile yapılan bir özelliktir. Kapak açıldığında, kapaktaki buton açılır. Kapaktaki buton mesela B4(B portu 4. bacak) pinine, ses çıkaran buzzer(mini hoparlör) da B5 pinine bağlı diyelim. B4 pini yapılan yazılımla gözlenir. Program şu şekilde yazılır; B4 pini açık olduğunda 30 saniye bekle, eğer kapanmazsa B5 pinini high(0-1 mantığındaki 1 high; 0 lowdur) et.

Örnekten de anlayacağınız gibi giriş çıkışlar gözlenerek yorumlanmasına mikrodenetleyici programlama denir.

Özetle, gömülü sistem belirli bir amaca yönelik tasarlanmış sistemlerdir.

Yazar: Ali Celal

- Elektronik Mühendisi
- E.Ü. Tıp Fakültesi Kalibrasyon Sorumlusu Test kontrol ve kalibrasyon sorumlu müdürü (Sağ.Bak. ÜTS)
- X-Işınlı Görüntüleme Sistemleri Test Kontrol ve Kalibrasyon Uzmanı (Sağ.Bak.)
- Usta Öğretici (MEB)
- Hatalı veya kaldırılmasını istediğiniz sayfaları diyot.net@gmail.com bildirin