Güç Yükselteç Tipleri

Güncelleme 29/01/2021

Yükselteçlerin sınıflandırılması yapılırken de belirtildiği gibi, güç yükselteçleri kalabalık bir bölümü oluşturmaktadır.

Güç yükselteçleri şöyle gruplandırılır :

A sınıfı Güç Yükselteçleri B sınıfı Güç Yükselteçleri AB sınıfı Güç Yükselteçleri Simetrik yükselteçler C sınıfı Güç Yükselteçferi
Güç yükselteçlerinin genel özellikleri:
• Büyük akımlarda çalışırlar .
• Isınmaları fazla olduğundan, gövdeleri metal kaplı ve büyüktür.
• Kollektör genellikle gövdeye bağlanır.
• Çoğunlukla güç sarfiyatlarıyla orantılı olarak büyüyen soğutuculara monte edilir.

Güç yükselteçleri genellikle, en büyük güç kazancı veren “emiteri ortak bağlantı” da çalıştırılır.
Şekil 1 (a) ‘da, A, AB, B, ve C sınıfı güç yükselteçlerine ait v_b sinüzoidal giriş gerilim ve i_c sinüzoidal kollektör akımlarındaki değişimler ile, V_BE gerilimine göre , Q₁, Q₂, Q₃, Q₄ çalışma noktaları gösterilmiştir.
Şekil 1(b) ‘de ise, değişik yükselteçlerin, yük doğrusu üzerindeki Q₁, Q₂, Q₃, çalışma noktaları işaretlenmiştir. Q₄ çalışma noktasında kollektör akımı olmadığından burada Q₄ gösterilmemiştir.

A, AB, B, C Sınıfı Çalışmalar Şöyle Sınıflanmaktadır:

Şekil 6.45 ve 6.46 ‘dan takip edilirse;
Beyz ‘e uygulanan v_b sinüzoidal işaret geriliminin genliği V_Bmak olsun.
V_BE polarma gerilimi ve V_Bmak ‘nin büyüklüğüne ve işaretine bağlı olarak, değişik Q çalışma noktaları oluşmaktadır.
V_BE polarma gerilimleri ve bunun üzerine bindirilen v_b sinüzoidal gerilimleri Şekil 1 (a) ‘da V_BE ekseni altında gösterilmiştir.

Buna göre, A, B, AB ve C sınıfı çalışmalarda belirtilmiştir.
Girişteki her V_BE polarma gerilimi büyüklüğüne göre, çıkıştan akan I_C DC akımı, ve v_b ‘lere göre değişen i_Cakımları da V_BE ekseninin üst tarafında gösterilmiştir.

C sınıfı yükselteçte, V_BE gerilimi, normal polarma gerilimine göre ters işaretli olup, bu durumda transistör, kesimdedir. Dolayısıyla Q₄ gibi hayali bir çalışma noktası vardır.

Uygulanan gerilimlere ve Q çalışma noktalarına göre, güç yükselteçleri, şöyle gruplandırılmıştır:

A sınıfı güç yükselteci: Çalışma noktası Q₁, yük doğrusu ortasındadır. V_Bmak < V_BEQ1 ‘dir. AC giriş gerilimi v_b ve AC kollektör akımı i_C tam sinüzoidaldır.

B sınıfı çalışma: Çalışma noktası Q₃, yük doğrusu ile V_CE ekseni kesim noktasındadır. V_BEQ3 = 0 ‘dır. V_CE = V_CC ‘dir. v_b ve ic yarım peryotluk sinüzoidaldır. v_b ‘nin tek alternansında çalışma olur.

AB sınıfı çalışma: Çalışma noktası Q₂, yük doğrusu üzerinde, Q₁ ve Q₃ ‘ün ortasındadır. V_Bmak > V_BEQ2 ‘dir. V_bve i_C kesik sinüzoidaldır.
v_b ‘nin bir alternansı tam etkili diğer alternansı yarım etkilidir.

C sınıfı çalışma: Çalışma noktası Q₄ yoktur. V_Bmak > -V_BE olunca çalışma olur. V_BE ters polarmalıdır.
i_C sinüzoidalın küçük bir parçası şeklindedir. Yani i_C darbeli akar.

Şekil 1 – Değişik güç yükselteçlerinin çalışma oktaları ve IC akımları. a- ( VBE , iC ) değerleri, b- Yük doğrusu ve çalışma noktaları