| Bir elektronik devrede, devreden geçen akım ” I ” ile, devredeki gerilimi “ V veya E ” ile, direnç ise ” R ” ile gösterilir. Akımın birimi amperdir ve ” A ” ile, gerilimin birimi volt ve ” V ” ile gösterilir. Hesaplamalar da direnç değerleri Kohm veya başka değerde ise ohma, gerilim değerleri volta ve akım değerleride ampere dönüştürülmelidir. Akım Hesabı : ( I = V / R ) Gerilim Hesabı : ( V = I x R ) Direnç Hesabı : ( R = V / I ) |
Karakteristik eğrisi okuma :Yandaki şekilde görüldüğü gibi I ve E nin pozitif oldukları bölgeye pozitif bölge, negatif oldukları bölgeye de negatif bölge diyoruz. Grafik I çizgisine paralel ilerlemesi akımın, E çizgisine paralel ilerlemesi ise gerilimin arttığını gösterir. I ve E ‘nin pozitif olduğu bölge de, devre elemanının doğru polarmaya karşı, eksi oldukları bölge de ise devre elemanının ters polarmaya karşı tepkisi görülür. |
|
|
1 – Diyot :Yan taraftaki devrede DC kaynak 10 volttur. Devreye bağlı olan direnç ise 1 Kohm dur. Şimdi devreden geçen akımı hesaplayalım. Diyot üzerinde 0.6 voltluk bir düşüm vardır. Bu yüzden devre gerilimi 10 V – 0.6 V = 9.4 Volta eşittir. Akım formülü I = V / R ve 1Kohm = 1000 ohm olduğuna göre I = 9.4 / 1000 I = 0.0094 A I = 9.4 mA Diyot iletimde olduğu için devredeki tüm gerilim, direncin üzerine düşer. Karakteristik eğride ters kırılma diyotun ters pormada iken yüksek gerilimden yanıp iletime geçtiği noktadır. Eşik gerilimi de doğru polarmada iletime geçebilmesi için gereken gerilimdir. Yani 0.6 V veya 0.2 V gibi. |
2 – Zener Diyot :Yandaki şekilde devreye bağlı bir zenerin ve direncin üzerine düşen gerilimler gösterilmiştir. Zener 10 Voltluktur. Bu yüzden zener diyot iletime geçene kadar tüm gerilim zener diyotun üzerindedir. Fakat zener diyot iletime geçtiğinde ise zener gerilimi zenerin üzerine geri kalanı ise direncin üzerine düşer. Kaynak gerilimi = 15 V Zener üzerine düşen gerilim = 10 V Direnç üzerine düşen gerilim = 5 V Zener diyot sadece ters polarma altında kullanılır. Doğru polarmada normal diyot gibi çalışır. Karakteristik eğrisi grafiğinde görüldüğü gibi gerilim zener gelimine ulaşana kadar zenerden sızıntı akımı haricinde herhangi bir akım geçmez. Fakat gerilim zener gerilimine ulaştığında zener iletime geçer ve zenerden akım geçmeye başlar. |
|
| 3 – Diyak :Yandaki karakteristik eğride görüldüğü gibi diyak üzerine uygulanan gerilim diyak gerilimine ulaşana kadar diyak üzerinden sadece sızıntı akımı geçmektedir. Bu gerilim aşıldığında ise diyak iletime geçer. Diyak ile kaynak arasına bir direnç bağlanarak diyak üzerinden geçen akım sınırlanır. Fakat diyak üzerinden geçen akım mikro akım seviyesine kadar indirilirse diyak tekrar yalıtıma geçebilir. Şekilde de görüldüğü gibi diyak doğru ve ters polarmalara karşı aynı tepkiyi vermektedir. |
|
|
|
4 – Triyak : Yan tarafta görülen karakterisitk eğrideki VK değeri triyakın kırılma gerilimidir. Yani Triyakın yüksek gerilimden dolayı yanmasıdır. Bu durum istenmez. Görüldüğü gibi A1 ile A2 uçlarına uygulan gerilim arttığı taktirde triyakın tetiklenme akımıda düşüyor. TK grafiği triyakın tetiklendikten sonraki A1 ve A2 uçları arasından geçen akımdır. Yine grafikte görüldüğü gibi triyak iki yönde de aynı özellikleri göstermektedir. |
| 5 – Tristör : Tirstörün karakteristik eğriside triyakın karakteristik eğrisi ile hemen hemen aynıdır. Tek farkı tristörün sadece tek yönde çalışmasıdır. Negatif bölgede ise (gerilimin ve akım eksi olduğu bölümde) tristör hiç iletime geçmeyecektir. Sadece sızıntı akımı geçecektir. Gerilim VK seviyesine yani kırılma gerilimine ulaştığında ise tristör yanacak ve devamlı iletimde kalacaktır. Bu durumda tristör artık kullanılamaz. Bu nedenle bu durum istenmez. Bunun olmaması için gerilim seviyesinin tristörün dayanabileceği gerilim seviyesinin üstüne çıkmaması gerkir. |
|
