Kondansatörler elektronik devrelerde genelde 4 farklı amaç için kullanılmaktadır.
1. Elektrik Enerjisini Depolamak
Kondansatörler DC kaynağa bağlandığında çok hızlı şarj olabilme özelliğine sahiptir. Bu özelliğinden dolayı kondansatörler bir pile benzetilmektedir. Fakat devreye bağlandıkları anda çok hızlı bir şekilde deşarj olabilmektedirler. Buna rağmen depolama anlamında önemli yerlerde kullanılmaktadır.
Mesela Fotoğraf makinesi içinde yer alan flash ışığı kondansatör sayesinde sağlanmaktadır. İlk olarak pil yardımı ile şarj edilen kondansatör çekim sırasında aniden deşarj olarak yüksek enerjiyi boşaltır ve bu sayede yüksek bir ışık yani flash patlamış olur. Diğer bir örnek ise; elektrik kesilmesi sırasında her hangi bir elektronik aletin veya depolama yapan bir aletin zarar görmesini engellemek için sistemin elektrik kesintisinden sonra kapanması geciktirilebilir
2. Doğrultma İşlemlerinde
En önemli kullanım alanlarından biridir. Kondansatöre yüklenen enerjinin yüke boşaltılması işlemine filtreleme denmektedir. Özellikle doğrultma devrelerinde düzgün bir dc gerilim elde etmek için kullanılır. Doğrultma işleminin birden fazla çeşidi vardır. Bunlardan bazıları şunlardır;
Yarım dalga doğrultma
Tam dalga doğrulltma
Köprü tipi doğrultma
Regüle devreleri olarak sınıflandırılmaktadır.
Bu doğrultma tipleri sayesinde alternatif bir gerilim doğru gerilime çevrilebilir. Bu çevirme işlemi kondansatörlerin şarj-deşarj özelliğinden yararlanılarak yapılmaktadır. Yandaki resimde alttaki devrede görüldüğü üzere kondansatör bağlanmadığında sadece doğrultma işlemi yapılmış ve Üsteki kondansatör bağlanmış devrede ise filtreleme işlemi de yapılarak dc gerilime yaklaştırılmıştır. Kondansatörün değeri ne kadar yüksek olursa dc gerilime yakınlığı da o oranda artacaktır.
3.Filtreleme (Kublaj – Dekuplaj)
Kondansatörlerin elektronik devrelerde en çok filtreleme amaçlı kullanılmaktadır. Kondansatörlerin en büyük özelliği olandoğru akıma karşı zorluk ve alternatif akıma karşı kolaylık göstermesi ilkesine dayanılarak parazit engelleme, frekans değerlerini ayarlama gibi frekans işlemlerinde kullanılmaktadır. Filtrelemenin kullanıldığı yerlere örnek olarak ise şunları verebiliriz.
Ses işlemlerinde yanda gösterildiği şekillerde kondansatör bağlanarak bass ve tiz sesler edilebilir. Fakat ben yandaki devrede size bağlantıyı basit şekilde anlatmak istedim. Kaliteli bass ve tiz sesler için daha kaliteli devreler kurulması gerekmektedir. Bass sesler yüksek frekanslı olduklarından AC gerilime benzemektedir. Bundan dolayı seri şekilde kondansatör bağlandığında tiz sesleri keserek bass sesleri duyurabilmek mümkün.
Diğer türlü yani paralel bağlandığında ise AC gerilimi kondansatörden şaseye yollayarak hoparlörden DC gerilime yakın olan tiz seslerin çıkması sağlanmaktadır.
Bypass Kondansatörü
Parazit engellemek amaçlı kullanılan kondansatöre ise bybass kondansatörü denilmektedir.
Devrede parazit istenilmeyen bir durumdur. Paraziti engellemenin en kolay yollarından biri ise bybass kondansatörü kullanmaktır.
Parazit engellemek yani düzgün voltaj sağlanması ve düzgün frekans kontrolü yapılabilmesi için kullanılmaktadır. Bu bağlantı şekli elektronik devrelerin çalışması için son derece önemlidir. Hatta çalışmayan pek çok elektronik devre, parazite maruz kalan bir eleman yüzünden çalışmamaktadır. Eğer bir elektronik devre tasarlıyor iseniz parazitlere dikkat ederek doğru şekilde parazitleri toprağa göndermelisiniz.
Yukarıdaki osilatör devresinde görüldüğü gibi pic devresinde kristale bağlanan kondansatörler parazit engellemek için kullanılmaktadır. Çünkü kristal elemanı parazitten çabuk etkilenirler ve bozulabilir veya yanlış sonuçlar elde edilebilir.
4. Kompanzasyon
Kısacası elektronik gerilimin veriminin düştüğü yerlerde (sanayi,fabrika gibi yerlerde) kondansatörün depolama özelliğinden yararlanmak için kompanzasyon kondansatörleri kullanılmaktadır. Bu kondansatörler oldukça yüksek değerlere sahiptirler ve fiziksel olarak diğer kondansatörlerden daha büyüktür. Elektrik hattından gelen reaktif gücün direk motora göndermeden hatta bağlanan kompanzasyon kondansatörleri ile depo edilirler ve motor çalıştırılırken bu kondansatörler sayesi ile sürülerek verimli çalışma sağlanmış olur.
