Transistörde Polarma Nedir?
Transistörün asıl görevi, değişik frekanslardaki AC işaretleri yükseltmektir.
Transistörün bu görevi yerine getirebilmesi için, önce Emiter, Beyz ve Collectorün DC gerilim ile beslenmesi gerekir. Uygulanan bu DC gerilime Polarma Gerilimi denir.
Transistörün polarılması:
Transistörün çalışmasını sağlayacak şekilde, Emiter, Beyz ve Collectorünün belirli değerdeki ve işaretteki (±), DC gerilim ile beslenmesine transistörün polarılması (kutuplandırılması) denir.
N Tipi Transistörün Polarılması
NPN transistör şu iki diyodun yan yana gelmesi şeklinde düşünülür:
- “NP” Emiter – Beyz diyodu
- “PN” Beyz – Collector diyodu
Bir NPN transistörü çalıştırabilmek için, Şekil 1 ‘de görüldüğü gibi, uygulanan polarma gerilimi iki şekilde tanımlanabilir:
1. Diyot bölümlerine göre tanımlama;
- Emiter – Beyz diyodu, doğru polarılır.
- Beyz – Collector diyodu ise, ters polarılır.
2. Polarma geriliminin, Emiter, Beyz ve Collectorün kristal yapısına uygulandığına göre;
- Emiter ve Beyz ‘e kristal yapısına uygun polarma gerilimi uygulanır.
- Collectore ise, kristal yapısının tersi polarma gerilimi uygulanır.
Buna göre şekil 1 ‘den takip edilirse, NPN tipi transistörde uygulanan polarma gerilim:
- Emiter N tipi kristaldir : Kristal yapıya uygun, negatif (-) gerilim.
- Beyz P tipi kristaldir : Kristal yapıya uygun, pozitif (+) gerilim.
- Collector N tipi kristaldir : Kristal yapıya ters, pozitif (+) gerilim.
Şekil 1 – Bir NPN transistörün polarılması ve akım yönleri
a) Bölgesel gösterilimdeki bağlantı şekli.
b) Sembolik gösterilimdeki bağlantı şekli.
NOT:
- Şekil 1 ‘de görüldüğü gibi, beyz ‘in polarma gerilimi ile ilgili tipik bir durum var.
Beyz ‘e VEB kaynağının pozitif kutbu, VCB kaynağının ise, negatif kutbu bağlanmıştır. Bu durumda beyz polarma gerilimi ne olacaktır?
Yukarıda belirtildği gibi, Emiter-Beyz diyodu iletimde, olduğu için, VEB kaynağının pozitif kutbu etken olacaktır. Yani Beyz ‘in polarma gerilimi, pozitiftir. PNP transistör için de benzer şekilde düşünülür. - Transistörün gerek polarma konusu, gerekse de çalışma prensibi açıklanırken, anlatım kolaylığı bakımından iki DC besleme kaynağı kullanılmaktadır.Uygulamada ise, tek besleme kaynağı kullanılmaktadır.
