Osilatör (multivibrator) devrelerinin yapımında hazır entegre zamanlama devrelerinden faydalanılır. En çok kullanılan zamanlama entegresi NE555 devresidir. Maliyeti ucuz olup çok farklı uygulama alanı vardır. Şekil 1 ve Şekil 2’de 555 entegresini görmekteyiz.
Şekil 1 555 Entegresi
Şekil 2 555 entegresi
• Besleme gerilimi +5V ile +18V arasında herhangi bir gerilim olabilir. İç devrenin sürülebilmesi için besleme geriliminin her voltuna karşılık 0,7 mA akım gerekir. Yani besleme gerilimi 9V ise kaynaktan 7mA akım çekilir. Maximum güç kaybı 600 mW‘tır.
• 555’in çıkış ucu 3 nolu uç olup çıkışın “1” veya “0” olduğu her iki durum için 9Ω ‘luk dirençler üzerinden toprağa veya kaynağa bağlanır (Şekil 1). Kaynaktan çekilebilecek maksimum akım 200 mA olup, “0” seviyesi için bu akım en çok 9 mA olabilir.
Şekil 1 10 Ohm ‘luk dirençler üzerinden toprağa veya kaynağa gerilim bağlama
• Eşik geriliminin uygulanacağı 6 nolu uç gerilimi, kaynak geriliminin 2/3Vcc ‘ye eşit veya büyük iken 1. Karşılaştırıcı çıkışı değişir. Flip-Flop Reset girişi “1” olacağından çıkış “0” olacak ve deşarj transistörü iletime geçecektir.
• Tetikleme girişi 2 numaralı uç olup, bu uçtaki gerilim 1/3Vcc‘ye eşit veya küçük olduğunda Flip-Flop çıkışı tetiklenir, buna bağlı olarak çıkış (3 nolu uç) “1” olur. Ve deşarj transistörü kesime gider.
• Sıfırlama (Reset) girişi 4 numaralı uçtur. Bu uç kullanılmadığı zaman +Vcc’ye bağlanmalıdır. Topraklandığı zaman veya 0,4V’un altındaki bir gerilimde 7 numaralı deşarj ucu yaklaşık olarak sıfır potansiyelinde olur. Çıkış “1” seviyesinde ise bu reset ucu topraklanırsa çıkış “0” seviyesine çekilir.
• Çıkış “0” seviyesinde olduğu sürece dışarıdan bağlanmış zamanlama kondansatörünün deşarjı 7 numaralı uç üzerinden olur. Çıkış “1” seviyesinde iken kondansatör dışarıdan bağlanmış direnç üzerinden şarj olur.
(a) Id = Deşarj akımı
(b)
Şekil 4 Kondansatörün şarj ve deşarjı
• 5 nolu kontrol girişi ile toprak arasına 0,01µF kondansatör bağlanır. Böylece çeşitli gürültü ve besleme kaynağındaki titreşimlerin etkisi azaltılır. Bu uç aynı zamanda tetikleme ve eşik gerilim seviyelerini değiştirmek için kullanılır.
Şekil 5 Entegrenin iç Yapısı
