Positiv 20 baskı devre yapımı

Güncelleme 15/06/2020

Positiv 20 baskı devre çıkartmak için kullanılan yöntemlerden birisine verilen ad. Positiv 20 (e harfi yok) ismi pozlama işleminde kullanılan ışığa hassas kimyasaldan geliyor. Basitçe anlatmak gerekirse bu teknik şöyle işliyor;

Pozitif 20 ile baskı devre çıkartırken gerekli malzemeler ;

* Bakır plaka
* Aydınger veya naylon
* Letraset, çini mürekkep
* Temizlik malzemesi
* Kıl testere
* NaOH
* FeCl3
* Ilık su
* Kurutma fırını
* Bozlandırma sistemi
* Matkap
* Karanlık oda

• Baskı devre şemasını PC ortamında çizdikten sonra aydıngere lazer çıktı alıyorsunuz.
• Aydıngeri daha önceden Positiv 20 ile boyayıp kuruttuğunuz plaketin üzerine düzgünce geriyorsunuz
• Daha sonra bu aydıngeri, karanlık bir odada ışığın altına koyup orada birkaç dakika bekletiyorsunuz.
• Sonuçta ışık görmeyen yerler plaketin üzerinde belirgin hale geliyor.
• Daha sonra ışık gören yerlerdeki Positiv 20’den kurtulmak için derişik bir NaOH (Sodyum Hidro Oksit) çözeltisi içine atıyorsunuz.
• En sonunda elinizde aydıngerdeki çizimin plaketin üzerine yansımış bir hali kalıyor, şimdi bunu asite atabilirsiniz.
• Tabiki bu işlemlerin Positive 20 ile olan kısımlarını karanlık ortamda (ya da sarı loş ışıklı ortamda) yapmalısınız malum Positiv 20 ışığa hassas bir kimyasal.

Devrede kullanılan elemanlar temin edilir. Elemanların boyutları çizimde ve montajda önemlidir. Kağıt üzerinde hatlar birbirini kesmeyecek şekilde ölçekli olarak baskı devresi çizilir Yerleşme planının tersi başka bir kağıda çizilir. Bu çizilen bakır plakete çıkacak olan baskı devre şemasıdır.

Baskı devre şeması ölçeğinde bakır pertinaksı ( plaket )kıl testere ile kesilir. Bakır plakanın üzerine pozitif 20 sürüleceği için yüzeyin yağdan tamamen arındırılmış olması gerekir. Bakır plakanın temizleyici madde kullanılarak nemli bir bezle kir, pas ve yağı gidene kadar yıkanır. Temizleme işlemi tamamlandıktan sonra musluğun altına tutulur. Kurulandıktan sonra parmak izi kalmamasına dikkat edilir.

Temizlenmiş, kurutulmuş bakır plakaya pozitif 20 atılması için karanlık odada çalışılır. Odanın aşırı karanlık değil de loş bir ışığa sahip olması tercih edilir. Pozitif 20 -10 C’lik bir ortamda saklanmalıdır. Aynı zamanda pozitif 20 ile baskı devreler hem düzgün , hem de kolay bir şekilde çıkar. Bakır plaka yatay fakat hafif eğimli olarak düzgün bir zemine konulur. Sprey 20cm mesafeden püskürtülür. Püskürme işlemi plakanın bir köşesinden başlayarak paralel şeritler halinde yapılmalı, plakanın her yerine aynı miktarda püskürmeye dikkat edilir. Püskürtme ile kaplama işlemi biter bitmez, plaka karanlık bir yere konulur. Plakanın üzerine toz konmaması için dikkat edilmelidir.

Pozitif 20 püskürtüldükten sonra plakanın kurutma işlemi hemen yapılmalıdır. Karanlık bir ortama bırakılan kart kendi imkanlarıyla normal olarak 24 saatte kurur. Fakat işlemlerin çabuk olması için kart ısı ayarlı fırında kurutulur. Fırın ısısının 70 C’ye ayarlanması gerekir. 20 dakikada kurur. 70 C’nin üzerindeki ısı ve 20 dakikanın üzerindeki süre karta zarar verir.

Bundan sonra yapılacak işlem potlandırmadır. Potlandırma işlemi karanlık odada yapılmalıdır. Daha önce aydınger veya naylon üzerine hazırlanan baskı devre cam yüzeyin üzerine şeffaf bir bantla tutturulur. Üzerine bakır plaket yatırılır.

Bundan sonra ışıkta bırakma süresi önemlidir. Işık kaynağını olarak çeşitli lambalar kullanılabilir. Işığa bırakma süresi lambanın cinsine ve plakaya olan uzaklığa bağlıdır. Potlandırmada dikkat edilmesi gereken bir noktada plaka lambanın altına konmadan önce 2-3 dakika beklenerek asıl etkiyi yapan ultraviole tam güçte emisyonu için zaman bırakmak, plakayı ışığın altına daha sonra koymaktır. Lamba cinsine göre potlandırma işlemi gerçekleştirilir

Lambanın plakaya olna uzaklığın ve poz süresinin ayarlanması ;

. Kart üzerine baskı devre potlandırıldıktan sonra banyo işlemine geçilir. Banyo çözeltisi hassas bir şekilde hazırlandıktan sonra bakır tabakasının çözünmesi daha az hatalı olur. Bir litre suyun içerisine 7gr NaOH konulur. Banyo hazırlandıktan sonra potlandırılmış olan bakırlı plaka çözeltisinin içerisine atılır.500W 20 cm 3 dak 300W 25 cm 30-60 sn 2 yada 3 dakika sonra ışık gören yerlerin eriyerek dağıldığı gözlenir.

Letraset veya çini mürekkeple çizilen kısımların altında kalan kısımların ışık görmediği için olduğu gibi kalır. Şayet yeterli süre seçmesine rağmen hiçbir yer erimiyorsa, poz süresi yeterli olmamış demektir veya bunun aksi erimemesi gereken yerlerde eriyorsa, poz süresi fazla gelmiş demektir. Her iki durumda da çalışmaya devam edilmemeli bakır plaka asetonla temizlenip işe yeniden başlanmalıdır.

Bakır plaka belirlenen süre sonunda banyodan çıkarılmalı, bol su ile yıkanmalıdır. Bundan sonra plakayı artık karanlık odada tutmaya gerek yoktur. Sıra pozitif 20’nin banyoda erimiş olan kısımlarının altından gözüken bölgelerdeki bakırların yedirilmesi işlemine gelinir. Bunun içinde ayrı bir banyo hazırlanır.

En uygun banyo 100gr FeCl3 150gr Su ‘dur. Bakır plaka hazırlanan çözeltinin içerisine atılarak 40-50 C’de ısıtılır. Işık almayan letrasetin altındaki bakır kısımların dışındaki tüm bakır tabaka gözükür. Plaka banyodan çıkarılarak bol su ile yıkanır. 9.) Son işlem olarak baskı devresi asetonla silinerek temizlenir. Kart matkapla delinir. Elektronik elemanlar dikkatli şekilde monte edilerek tasarım aşaması gerçekleştirilir.

Positiv 20 ile yaşayacağınız olası sorunlar ve çözümleri;

Sorun: Çizim plakete ters yansıdı.
Çözüm: Aydıngeri ters çevirerek tekrar deneyin.

Sorun: Plaketin bazı yerleri gayet net iken bazı yerleri bulanık.
Çözüm: Aygınger ile plaket arasında boşluk kalmış, aygıngeri olabildiğince gergin tutturmaya çalışın ve aşağıdaki video’yu izleyin.

Sorun: Pozlandırmama rağmen yollar oluşmuyor.
Çözüm: Positiv 20 ‘nin SKT’si çok geçmiş olabilir. Siz farkında olmadan yollar ışık almış olabilir. Ya çok uzun pozlandırmışsınızdır ya da yeterinden çok az. Ben florosan ışık kaynağım altında 10dk kadar pozlandırıyorum. Kullandığım Positiv 20’nin SKT’si 14 ay geçmesine rağmen sonuç aldım.

Sorun: NaOH çözeltisi Positiv 20 ‘yi çözmüyor.
Çözüm: Çözelti yeterince doymuş olmayabilir. 100gr suya karşı 1gr NaOH koymak yeterli oluyor. Fazla koyarsanız silinmemesi gereken yollar silinir. Az koyarsanız hiçbir etki görmezsiniz.

Sorun: NaOH ile çözerken yolların bazı yerlerinde olmaması gereken yuvarlak şekilli çözülmeler oluyor.
Çözüm: Suyun içerisinde tam olarak erimemiş NaOH tuzu kalmıştır. Tamamen erimesi için 5-10 dk karıştırın, bekleyin ve tekrar karıştırın.

Sorun: NaOH ile çözerken plaketin bir kısmı çok zor çözülüyor veya hiç çözülmüyor.
Çözüm: Positiv 20 ile boyarken her yere eşit miktarda dağıtmamış olabilirsiniz. Veya aşırı miktarda sıkarak çok kalın bir Positiv 20 tabakası oluşturmuş olabilirsiniz. Olabildiğince homojen ve ince bir Positiv 20 tabakası oluşturmaya çalışın. Bu yaptıkça kazanılacak bir yetenek. Sıktıktan sonra plaketi eğimli olarak kurumaya bırakın böylece daha ince ve homojen bir tabaka elde edersiniz. Aşağıdaki fotografı inceleyin.

Bu videoda özellikle iki yüzlü plaketlet için uygulanan yöntem izlenmeye değer. Fotograf çerçevesi kullanılıyor, görünüşe göre gayet de güzel oluyor.