Kondansatörler yapı itibarı ile iki iletken plaka arasına bir yalıtkan maddenin konulması ile oluşan devre elemanlarıdır. Kullanılan yalıtkan maddenin türüne göre (hava, mika, seramik vb.) kondansatör isim alır. Devrelerde genellikle filtre elemanı olarak veya şarj ve deşarj özelliği kullanılır. Alternatif akımları doğru akıma çevirmek için kullanılan hayati elemanlardan biridir. AC akımın pozitif anında şarj olur, AC akımın sıfıra düştüğü ve negatif anında ise üzerindeki yükü kulanarak bu farkı kapatır ve çıkışta diğer devre elemanlarınında (diyot vs.) yardımı ile DC akım elde edilir.
Ölçüm birimi Farat’tır ve Mikrofarat (mF), Pikofarat (pF), Nanofarat (nF) gibi alt katları vardır. Genellikle mikrofarat ile gösterilen türleri elektrolitik kondansatör olarak adlandırılır ve artı,eksi kutuplarına sahiptir. Uygun voltajda ve yönde bir gerilim uygulanırsa bu değere şarj olur ve üzerinde tutar. Değeri ne kadar yüksek olursa o kadar uzun süreli bir şarja sahip olur. Pikofarat ve nanofarat değerliler ise genellikle artı-eksi kutupları bulunmaz. Bunlara mercimek kondansatör denilmektedir. Şekil itibarı ile bir mercimeği andırır.
Kondansatörlerin değerleri çoğunlukla üzerine doğrudan yazılır. Renk kodu kullanılan kondansatörlerde vardır ancak bu renk kodları dirençlerde olduğu gibi bir standarda sahip olmadığından burada vermiyorum.
Elektrolitik kondansatörlerde değer açık bir şekile üzerine yazılır. 100 Mfd gibi. Ayrıca hangi ucun artı hangi ucun eksi olduğuda açık bir şekilde belirtilir. Bunlarında yanında yine anlaşılır bir şekilde maximum kaç volt ile çalışabileceğide yazılmaktadır.
Mercimek kondansatörlerde ise bazı rakam kodlamaları kullanılır. Üzerinde 104, 472, 223 152 gibi değerler olan kondansatörlerde ilk iki rakam dirençlerde olduğu gibi sayıyı son rakam ise çarpanı verir. Çıkan sonuç pF’dır. 104 = 10 x 104 = 100.000 pF = 100nF olarak bulunur.
Bazılarında ise 4n7, 3p3, 100n gibi değerler yazılır. Buradaki harfler kondansatörün birimini verir. p = Pikofarat, n = Nanofarat gibi. 100n = 100 nF. Eğer bu harfler rakamların arasına yazılmış ise o zaman bu harf hem birimini hemde ondalık değere sahip olduğunu gösterir. 8n2 = 8.2 nF gibi.
Bir diğer kodlama türüde .47, .068, .0056 gibi kodlamalardır. Burada sayıların baş tarafında bulunan nokta (.) işareti ondalık değer taşır ve gerçekte .47 = 0.47 anlamındadır. Çıkan değer mF’dır. .0056 = 0.0056 mF = 5.6 nF olarak okunur.
SMD kondansatörler seramik ve elektrolitik kondansatör olarak imal edilmektedir. Bu iki tür kondansatörün değerleri farklı kodlanmaktadır.
Seramik SMD kondansatörlerin kodlanmasında kapasite değerleri harflerle, çarpan değeri rakamla olmak üzere iki basamaklı bir kod oluşturulur. Kod ile hesaplanan değer pikofarad cinsindendir. Bazı üretici firmalar firmayı tanımlamak amacı ile iki basmağın önüne bir harf daha ilave etmektedirler. Bu durumda kod okunurken 2. ve 3. basamaklar değerlendirilir. Kodlamada 1. basamak büyük ya da küçük harfle temsil edilir ve her harfin değer olarak bir karşılığı vardır. 2.basamakta ise rakam vardır ve dirençlerde olduğu gibi çarpanı ifade eder.
SMD Elektrolitik Kondansatör Kodları
SMD elektrolitik kondansatör üzerinde bulunan rakamlar çalışma gerilimini (volt) ve kapasitesini (µF) belirler. Örneğin 10 6V kodu kondansatörün kapasitesinin 10µF ve çalışma geriliminin 6Volt olduğunu ifade eder. Bazı SMD elektrolitik kondansatörlerde ise bu değerler kodlama ile belirtilir. Bu kod bir harf ve üç rakamdan oluşur. Birinci basamakta bulunan harf çalışma gerilimini (volt), rakamlardan ilk ikisi kapasite değerini, üçüncüsü ise çarpanını belirler. Çıkan sonuç pikofarad (pF) cinsindendir.
Gerilim değerini veren harflerin karşılıkları şöyledir.
| Kod | Değer(V) |
|---|---|
| e | 2.5 |
| G | 4 |
| J | 6.3 |
| A | 10 |
| C | 16 |
| D | 20 |
| E | 25 |
| V | 35 |
| H | 50 |
Örnek: Kodu S3 olan seramik kondansatörün değeri 4,7 x 103 pF = 4,7nF tır. Bu kondansatörün üretici firması hakkında bilgi yoktur.
Kodu KA2 olan kondansatörün değeri ise 1,0 x 102 pF = 100pF tır. K harfi üretici firmayı temsil etmektedir.
