SMD ne demek ?
SMD, İngilizce Surface Mount Device (yüzeye monte edilebilen eleman) kelimelerinin kısaltmasıdır. SMD elemanlar, yapılış maksadları gereğince, oldukça küçüktürler ve bu sebepler de elemanın ne olduğu ve değeri basitçe iki veya üç harf ile belirtilmek zorundadır.
SMD Kod rehberi nasıl kullanılır?
Bir SMD elemanı tanımak için, ilk olarak kılıf şeklini tanımlayın ve üzerine basılmış olan ID kodunu bulun. Mesela ID kodu 1A olan bir eleman bir BC846A olabileceği gibi bir FMMT3904 de olabilir. Hatta aynı üretici aynı kodu farklı elemanlar için bile kullanabilmektedir! Eğer bakdığınız ID kodu için birden çok karşılık mevcut ise, kılıf şeklinden faydalanarak neticeye ulaşınız.
Bu derleme, çeşitli üreticilerin bilgilerinden, diğer SMD eleman ID kodlarından, bacak bağlantıları ve bacaklı elemanların (SMD olmayan elemanlar) eşdeğer bilgilerinden faydalanılarak bulunur.
ID kod değişiklikleri
Birçok üretici kendi ID kodlarında fazladan bir harf kullanırlar. Eğer elinizdeki eleman Philips ürünü ise, bâzen bir küçük ‘p’ harfi (veya zaman zaman ‘t’) koda ilâve olunmuştur. Siemens (şimdi Infineon) elemanlarında genellikle bir küçük ‘s’ harfi bulunur. Meselâ kod 1A ise tabloya göre muhtemel numaralar şunlardır:
1A BC846A Phi ITT N BC546A
1A FMMT3904 Zet N 2N3904
1A MMBT3904 Mot N 2N3904
1A IRLML2402 IR F n-ch mosfet 20V 0.9A
Not: -bir misâl olmak üzere- p6A 6Ap’den farklıdır. ‘p’ harfinin bulunduğu yer önemlidir. p6A bir jfet, iken 6Ap bir bipolar transistördür.
Bu bilgilerden herikisini de ‘6’ sayfasında bulabilirsiniz. Yâni, bu küçük harfli önekler (prefix) veya sonekler (suffix) indeksleme maksadı ile gözardı edilmiştir fakat bu bilgiler elemanı tanımak için çok önemlidir.
Bu eskiden bir problem olmakla birlikde, şimdilerde üreticiler kodu daha anlaşılabilir hâle getirmek için bir küçük harf ilâve ediyorlar.
Birçok yeni Motorola elemanlarında eleman kodundan sonra üstte küçük olarak yazılmış bir harf bulunmaktadır. (SAC gibi) Bu, üretim ayını gösteren bir koddur.
Rohm Semiconductors’un üretdiği birçok eleman G başlamaktadır. Bu harften sonra gelen harfler doğrudan eşdeğer bulmak için kullanılabilir. Meselâ GD1, D1 ile aynıdır. ( BCW31.)
Bâzı elemanların bir tek renkli harfi vardır (umûmiyetle küçük kılıflı diyotların). Bu renk kod harfinden sonra küçük tipte gösterilir.
‘L’ soneki (suffix) genellikle SOT323 veya SC70 gibi düşük profilli kılıfları gösterir.
Ters çentikli elemanlar birkaç problem çıkarır. Bunların tip numaralarında genellikle ‘R’ harfi bulunur. Ters kılıflı elamanlarda bacaklar aşağıya değil, yukarıya bükülmüştür, dolayısı ile konvansiyonel elemanın aynadaki görünüşünü andırır. Bunları kod numaralarından tanımak genellikle mümkün olmakla birlikde, bâzı üreticiler ters kılıflı elemanlar için de aynı kodu kullanırlar. Bu durumda, elemana bir büyüteç ile bakmak çözüm olabilir. Normal bacaklı bir elemanın bacakları baskı devreye doğru yakınlaşırken, bunların bacakları yukarı doğru bakar.
Bâzen aynı ana kırmıkdan üretilen elemanlar bağlantılı-ilişkili bir tip numarasına sahiptir. Sıklıkla ‘R’ ters çentikli- ters kılıflı tipi, ve/veya ‘W’ ise daha küçük bir kılıf varyasyonunu belirtir. Bazen da kod numaralarında benzerlikler bulunur. Meselâ, ’67’ kılıftaki bir BFP67 nin kodu iken, ’67R’ SOT143R kılıftaki bir BFP67R’nin kodudur ve ‘W67’ ise aynı elemanın SOT343 kılıfındaki nevidir.
Şimdilerde bâzı üreticiler üretimin yapıldığı ülkeyi belirtmek üzere bir sembol veya küçük harf kullanmakdadırlar. Bunlar, SMD kod rehberinin alfabetik sıralamasında dikkate alınmamışdır. Meselâ, ‘Z-S’ ve ‘ZtS ‘ kodlarının her ikisi de 2PC4081Q elemanına aitdir. ‘Z-S’ bu elemanın Hong Kong’da, ‘ZtS ‘ ise Malezya’da üretildiğini göstermekdedir. Bu bilgiler kod rehberinin ZS kısmında verilmekdedir.
Eşdeğer bacaklı (normal) elemanlar ve bilgiler
Mümkün olduğu ölçüde, listelerde, o SMD elemanın eşdeğer karakteristiklerine sâhip bacaklı (normal) eleman tip numarası da verilmişdir. Eğer eleman çok bilinir bir eleman ise çok fazla bilgi verilmemiş; çok bilinir değilse bâzı ilâve bilgiler verilmesi cihetine gidilmişdir. Eğer tam olarak bir normal karşılığı yoksa, yerine bir başka eleman konulabilmesini sağlamak üzere kısa bir özet tarif verilmişdir.
Eleman karakteristikleri verilirken kullanılan terimler elemanın tipine göre değişik değerleri ifâde edebilir.
Meselâ, VOLTAJ, bir doğrultma diyodu için maksimim PIV (peak inverse voltage) ters tepe voltajını belirtir iken, bir zener diyot için çalışma voltajını göstermek üzere kullanılmışdır.
Normal olarak bir voltaj, akım veyâ güç belirtildiği zaman bu değerler sınır değerlerdir. Meselâ, NPN 20V 0.1A 1W olarak belirtilen bir eleman, Vce’si maksimum 20V, maksimum kollektör akımı 100 mA ve toplam harcayabileceği güç 1W olan bir NPN transistördür. Bir direnç ile kombine olduğu belirtilen bâzı transistörlerde beyz’e seri bir direnç bağlıdır. Eğer iki direnç değeri verilmiş ise, birinci değer beyz direncinin değeri ve ikincisi ise beyz ve emetör arasındaki direnci değeridir.
Dijital Transistörler (dtr)
İçinde direnç ile üretilen bu transistörler “önceden öngerilimlenmiş” (prebiased) transistörler olarak da bilinirler. Bu kodrehberinde DTR olarak kısaltılarak gösterilmişlerdir. Bâzılarında beyz ve emetör arasında tek direnç mevcut iken, bâzılarında bu transistör beyze seridir ve bâzılarında ise her ikisi de mevcutdur.
Anlatımı kolaylaştırmak için seri direnç R1 olarak ve beyz – emetör direnci de R2 olarak isimlendirilmişdir. Eğer transistörün yapısında iki direnç varsa, ilki R1’i göstermek üzere iki değer verilmişdir. 4k7 + 10k, R1’in (beyz seri direnci) 4k7 ve R2’nin (beyz – emetör direnci) 10k olduğunu ifâde eder.
