TRANSFORMATÖR SARIM HESABI
Güncelleme 15/06/2020
Transformatörler elektrik- elektronik devrelerde frekans sabit kalmak şartıyla gerilim ve akım değiştirmek amacıyla kullanılır.Transformatörler indüksiyon prensibine göre çalışır ,primer ve sekonder olmak üzere iki sargıdan oluşur.Primer gerilimi sekonder gerilimden büyük ise düşürücü ,primer gerilimi sekonder geriliminden küçük ise yükseltici transformatör adını alır.Çekirdek olarak düşük frekanslarda demir nüve yüksek frekanslarda ise ferrit nüve kullanılır.Tek fazlı ve üç fazlı olarak bunlardan başka 2 fazlı ,6 fazlı gibi çeşitleri mevcuttur ,ben bu yazıda tek fazlı transformatör hesabını anlatacağım nüve tipi ise mantel tip yada EI tip yada E tipi nüve olarak da bilinen.Nüvelerden bahsetmişken nüve çeşitlerini de aşağıdaki resimde göstermeye çalıştım.
1 Fazlı Mantel Nüve Transformatör Hesabı:
Bu hesabı ve nüveyi anlamak içim aşağıdaki resmi öncelikle inceleyelim;
Yukardaki şekilde nüve E ve I şeklindeki saclardan oluşmuştur.E tane sac adedi I tane sac adedine eşittir karkas yani bobinlerin bulunduğu kısım a kısmına yerleştirilir.a eni diğer iki tarafın her birinin eninin 2 katıdır ilave olarak I nında 2 katına eşittir.
Manyetik nüve alanı şu şekilde hesaplanır ;
a nüve göbek eni ,b nüve derinliği ki kullanılan sac adedine göre değişir,h ise nüve yüksekliği hesaplamada kullanılmayan değer fakat transformatörün yüksek mi yoksa enli mi yapılacağını gösterir.
Primer gücü hesabı ;
Formüldeki C değeri demir nüveyle alakalı bir katsayı olup 1-1.1 gibi değerler alınabilir.
Primer ve sekonder sipir sayılarının bulunması;
,yukarıdaki formülde B değeri 10000 gauss alınmıştır daha kaliteli sac kullanılması durumunda daha yüksek değerler alınabilir ve trafo boyutu küçülmüş olur.f=frekans 50 yada 60hz alınır. ülkemiz için 50 hz.
Primer akımını şu şekilde;
Sekonder akımını ise şu şekilde;
Primer ve Sekonder tel kesitlerinin bulunması;
S1=İ1/j ve S2=İ2/J
,J değeri hava soğutmalı transformatörler için 2.5 alınabilir ve soğutma şartları daha iyi olursa sayı büyültülür.Kesit birimi formülde görüldüğü gibi mm karedir.Kesit hesabı aslında mm kareden kaç amper akım geçeceğini gösterir.Tel çapları ise aşağıdaki gibi bulunur;
Pİ=3.14 alınabilir.