Tristör Tetikleme Yöntemleri
Güncelleme 15/06/2020
Geyt Kontrollü Tetikleme
G (Tetikleme) ucuna tetikleme akımını kısa süreli uygulayarak anot-katot arası direnci azaltarak akımın akması sağlanır; yani tristör iletken yapılır.
1-Ayrı Bir DC Üretecinden Tetikleme Akımı Sağlama
2-Ana Besleme Kaynağından Tetikleme Akımı Sağlama
3-İzolasyon Trafosuyla Tetikleme
4-Optokuplör ile Tristörün Tetiklenmesi
5-Tristörün Anot–Katot Arasına Yüksek Gerilim Uygulamak ile Tetikleme
6-Yüksek Sıcaklık ile Tetikleme
Ayrı Bir DC Üretecinden Tristör Tetikleme Akımı Sağlama
Yukarıdaki devreyi inceleyiniz. Lamba tristörün anotuna bağlıdır. Devrenin şu haliyle,lambayı çalıştırıp ışık vermesi mümkün mü, sorusuna cevabınız tabi ki hayır olacaktır. Peki,devam ederek A anahtarı kapatılırsa, lamba çalışır mı, sorusuna da cevabınız hayır olacaktır.Çünkü geyt tetikleme akımı almamıştır. A Anahtarının kapalı durumu devam etsin. G anahtarı kapatılıp açılırsa; yani geyt gerilimi bir anlık uygulanırsa, lambanın ışık vermesi gerekir.
Soru: Tristör tetiklendiğinde lamba bir an yanıp sönmüş ise tristör anoduna uygulanan E gerilimi DC gerilim mi, yoksa AC gerilim midir?
Cevap: Lamba bir an yanıp sönmüş ise uygulanan gerilim AC, lamba sürekli yanıyorsa uygulanan gerilim DC gerilimdir diyebilirsiniz.
Ana Besleme Kaynağından Tetikleme Akımı Sağlama
Yukarıdaki devreyi inceleyiniz. Bir önceki devreyle karşılaştırma yapınız. Geyt gerilimi ile anot geriliminin aynı kaynaktan sağlandığına dikkat ediniz. Devrenin gerilimi AC veya DC olabilir. G butonunu kapatırsanız, lambanın ışık vermesi kaçınılmaz olacak;çünkü tristör tetiklenerek katot, anot ve lamba üzerinden yük akımı akıtacaktır. Burada da eğer G anahtarı, kapatılıp açıldığında lamba sürekli ışık vermeye devam ediyorsa, uygulanan gerilim DC gerilimdir, sözü gerçek olur.
Soru: Devrede D diyotu neden kullanılmıştır?
Cevap: Eğer E gerilimi AC gerilimse, bu gerilimin pozitif alternansları diyot tarafından geçirilerek tristörün tetiklenmesini sağlayacaktır. Bilmelisiniz ki tristörler pozitif gerilimle tetiklenir.
Tristörün İzolasyon Trafosuyla Tetikleme
İzolasyon ne demektir? İzolasyon, iki devreyi birbirinden ayırmak demektir. Yukarıdaki devreye dikkat ederseniz, tristörle darbe üreteci eleman arasında direkt bağlantı yoktur. Tetikleme akımını manyetik yolla darbe trafosu, tristörün geytine aktarıp sürülmesini sağlar.
İzolasyon, iki devreyi birbirinden ayırmak demektir. Yukarıdaki devreye dikkat ederseniz, tristörle darbe üreteci eleman arasında direkt bağlantı yoktur. Tetikleme akımını manyetik yolla darbe trafosu, tristörün geytine aktarıp sürülmesini sağlar.
Soru: Manyetik kuplaj olayı nasıl ve hangi eleman ile gerçekleştirilmektedir?
Cevap: Birbirinden yalıtılmış iki devre arasında sinyal aktarımı trafo elemanı kullanılarak manyetik yolla gerçekleştirilir.
Tristörün Optokuplör ile Tetiklenmesi
Kumanda devresi ile yük devresi arasında direkt bağlantı yoktur. Anahtarlama bilgisi ışıkla taşınıyor. Çıkıştaki akım değişiklikleri ve olabilecek arızalar kumanda katlarını etkilemez.Tetikleme işleminde optokuplörün (ışıkla bilgi aktarıcı) kullanımı ise, bir önceki devreyle yukarıdaki devrenin yapısını karşılaştırınız. Bu devrede de izolasyon işlemi yapılmış olduğunu görünüz. G anahtarı kapatıldığında optoküplörü enfraruj diyodu ışık yayar ve hemen karşısındaki fototransistörü sürer. İletime geçen fototransistörü tetikleyerek lambayı çalıştırır.
Soru: Yukarıdaki devrede G anahtarını kullanmadan tristörü nasıl tetikleyebilirsiniz?
Cevap: Optoküplörün 6 nulu ayağı optoküplörün boştaki beyz ucudur. Bu uca bir direnç üzerinden (+) gerilim uygulamak yeterli olacaktır.
Tristörün Anot–Katot Arasına Yüksek Gerilim Uygulamak ile Tetikleme
Tristörün geyt ucu boşta iken, anot katot arası gerilimin artırılmasıyla iletim sağlanır. Tavsiye edilen bir uygulama değildir. Çünkü tristörlerin dayanma gerilimlerinden dahayüksek gerilim uygulamak sakıncalı olabilir.
Yüksek Sıcaklık ile Tetikleme
Tristörün sıcaklığı artırılırsa, anot-katot arasının iletkenliği sağlanabilir. Uygulamada tercih edilmez.
