İki elektrod arasında arasına konulan yalıtkan maddeden oluşan bir sisteme uygulanan yüksek gerilim sonucu yalıtkan madde içerisinde bir boşalma meydana gelir.Gerilim belli bir seviyeye ulaştığında ise bu yalıtkanda tam bir boşalma meydana gelir (deşarj).Buna delinme denir.
Bir yalıtkan içinde, bu yalıtkanın dayanamıyacağı kadar büyük bir elektrik alanı oluşursa,(buna dereceli potansiyel de denir)
bu yalıtkan içerisinde bulunan bağlı elektronlar serbest elektronlara dönüşür ve burada çok büyük elektrik arkı oluşur .
Bu elektrik arkının meydana getirdiği sıcaklık sayesinde, yalıtkan madde yanar ve karbonize olur. Artık yalıtkanlık özelliği kaybolmuştur.
Bu olaya yalıtkan delinmesi denir ve bu bölge artık elektrik akımının geçmesine yardım eden bir iletken maddeye dönüşmüş olur.
Örnekler :
Yalıtkan delinmesi için en iyi örnek , otomobil bujileri ve kondansatörlerdir
Otomobil bujileri :
Bujilerin iki elekrodu arasındaki yalıtkan kalınlığı 0,05 cm dir. Bu iki elektrod arasında 10 000 voltluk, yani 10 kV luk bir gerilim
uygulandığında burada bir yalıtkan delinmesi oluşur ve iki elektrod arasında devamlı bir elektrik akımı dolaşır, buda motorun ateşlenmesini sağlar.
Kondansatörler :
Bir kondansatörde, gerilim, kritik bir seviyede, yalıtkan madde içerisinde bir akım oluşturacak seviyeye ulaştığında, bu yalıtkan maddede bir delinme oluşur. Bu delikten geçen elektrik akımı çok tahrip edici olabilir ve kondansatörün ölmesine yol açabilir.
Kondansatör yalıtkan madesinin, tabiatına ve kalınlığına göre tahrip derecesi değişebilir. Eğer yalıtkan madde olarak hava kullanılmışsa burada bir otomatik tamir etme devreye girer ve kondansatörün daha fazla tahrip olmasına engel olur.
Yukarıda görülen resim bir osiloskop ekranından alınmıştır.Burada,1nF ve 250voltluk bir kondansatörde yalıtkan delinmesi görülmektedir. Ekrandaki her kare 50μs ve 500 volt u temsil eder.
Bu kondansatör bir endüktif devreye paralel bağlanmıştır.Devreyi kapattığımızda, endüktif akım bu kondansatörü, yalıtkan maddenin taşıyabileceği bir gerilimin üzerindeki bir gerilim değeri ile yükler.
Ekrandaki her gerilim düşümü bir yalıtkan delinmesini işaret eder.
Ve öyle bir an gelirki artık kondansatör kendi kendini tamir edemez duruma gelir. Ve kondansatör kesinlikle ölmüştür .
