Asenkron Makinelerin Yapısı
Asenkron makineler endüstriyel uygulamalarda sıklıkla kullanılan elektrik makinelerindendir. Alternatif gerilim ile çalışan asenkron makineler endüstriyel uygulamalarda enerji dönüşümü için kullanılırlar. Asenkron makineler alternatif gerilim ile beslendiğinde motor olarak çalışarak elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirir. Ayrıca generatör olarak çalışarak mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirirler.
Asenkron makineler hareketsiz bölüm olan stator ve hareketli bölüm olan rotor olmak üzere iki ana yapıdan oluşmaktadır.
Stator
Bir asenkron makinede stator makinenin hareketsiz bölümü olarak bilinir ve makinenin çalışması için gerekli olan manyetik alanın oluştuğu bölümdür. Stator ince sacların üst üste yerleştirilerek elde edilir ve bu saclardan manyetik devre kendini tamamlar. Saclar sargıların yerleştirilebileceği oluklar olacak düzende üretilmektedir. Aşağıdaki şekilde bir sacın yapısı ve statorun yapısı görülmektedir.
Şekilde görüldüğü gibi stator sac paketinde bırakılan oluklardan stator sargıları geçirilmiştir. Bu sargılar manyetik alanın oluşmasını sağlayan sargılardır ve birincil (primer) sargılar denir. Stator sargıları alternatif akım sargılarıdır. Birbirleriyle ve manyetik devreyle teması önlemek için yalıtılmışlardır. Statorda oluşan manyetik alanın büyüklüğü sarım sayısının (ampersarım) yüksek olmasına bağlıdır. Oluklara yerleştirilen sargılardan akım geçirildiğinde oluşan manyetik akı statordan rotora geçerek devresini tamamlar ve rotorda kuvvetin oluşmasıyla dönme hareketi meydana gelir. Manyetik akı devresini tamamlarken kayıpların en aza indirilmesi amacıyla sac paketleri çok ince yapıda üretilir ve bir yüzeyi yalıtılır.
Rotor
Rotor asenkron makinenin hareketli (dönen) bölümüdür. Asenkron makineler rotor yapılarına göre sincap kafesli ve bilezikli asenkron makine olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Her iki motor türünde de rotorun manyetik devresi stator gibi sac paketlerinden yapılır. Farklılıkları rotor sargılarındadır. Sincap kafesli makinede sargı yerine kullanılan iletkenler rotorun her iki ucunda da kısa devre edilirler. Rotor oluğuna iletken çubuklar konulabileceği gibi eritilmiş alüminyum enjekte edilerek de üretilebilmektedir. Küçük güçler için imal edilen sincap kafesli asenkron makinelerin yapımı daha kolay olduğundan maliyetleri de bilezikli asenkron makinelere göre daha düşüktür.
Bilezikli asenkron makinede ise rotora yerleştirilen sargıların bir ucu mile bağlı bilezikler üzeriden kısa devre edilirken diğer ucu kendi aralarında yıldız veya üçgen bağlantı yapılırlar. Bilezikli asenkron motorlar sincap kafesli asenkron motorlara nazaran daha güçlü ve yapılışı daha zor olduğundan daha maliyetlidir.