4017 Entegresi ile yapılan 10 led yürüyen ışık devresi
4017 sayıcı entegresinin, sayım yapabilmesi için 13 nolu ayağı (Clock Enable) ile 15 nolu ayakının (Reset) besleme geriliminin şase ucuna bağlı olması gerekir. Devrede, her bir clock palsinde çıkışlardan biri sıra ile aktif hale gelir. En son pals devreyi başlangıç konumuna getirerek sayımı tekrar ilk LED’den başlatır.
Flip-Flop devresi ve 4017 entegresi ile yapılmış 10 led yürüyen ışık devresi
Flip flop devresi ( sol kısımdaki direnç, kondansatör ve transistörlerle yapılmış olan kısım) belirli aralıklarla darbe sinyali oluşturur.
4017 entegresi de, 14 nolu clock bacağına gelen her darbede 10 adet çıkış pininden birine sırayla 5 volt çıkış veren bir entegredir. Devrede kondansatörlerin değerini değiştirerek animasyonun hızını ayarlayabilirsiniz.
Devrede Kullanılan Malzemeler:
- 2×1 kohm
- 2×100 kohm
- 10×220 ohm
- 2×4.7 uF (mikroFarat)
- 2xBC237 NPN Transistör
- 1 adet 4017 entegresi
- 10xLed diyot
Devrenin Çalışma Prensibi:
Devre iki kısımdan oluşmaktadır.
- 1. kısım saat sinyali üreten multivibratör devresi
- 2. kısım ise ledlerin belli bir sırada yanmasını sağlayan 4017 entegre devresi
4017 entegresi clock bacağına gelen tetikleme sinyaliyle çıkışındaki yükleri belirli aralıklarla sırasıyla aktif yapan bir entegredir. Bu entegrenin tetikleme sinyali çeşitli devrelerle gerçekleştirilebilir. Bu devrede bu işlem multivibratör devresiyle sağlanmıştır. Tetikleme sinyali 555 entegresiyle yapılan devreden de elde etmek mümkündür.
Devreye bakacak olursak 4017 entegresine gelen her tetikleme sinyaliyle 4017 çıkışlarından ilk önce Q0 çıkışı aktif olur ve bu çıkışa bağlı led yanar. Daha sonra diğer çıkışlar da sırasıyla aktif olur ve o çıkışa ait olan led ışık verir. Aynı anda sadece bir çıkış aktif olur ve o çıkışa ait led ışık verir ve bu periyodik bir biçimde devam eder.
Devredeki ledlerin ışık verme süresi tetikleme sinyalinin periyoduna yani sinyalin yüksekte ve düşükte kalma süreleriyle ilgilidir. Şekil 2’de multivibratör devresinden elde edilen çıkış sinyalleri görülmektedir. Bu sinyaller kare dalga sinyallerdir. Yani tetikleme sinyalleridir. Bu sinyallere saat sinyali ya da tetikleme sinyalleri adı da verilebilir. Multivibratör devresinde iki adet tetikleme sinyali 1.çıkış ve 2. çıkışlardan elde edilir. İstediğimiz çıkıştan tetikleme sinyalini almamız mümkündür.
4017 entegresi 16 bacaklı bir entegredir. 4017 entegresinde bulunan pinlerden enable, reset, carry out pinleri devre kullanılırken şaseye bağlanır. Entegrenin şase ve pover uçlarına gerekli enerji verilip devredeki clock pini gerekli tetikleme sinyalini aldıktan sonra entegre çıkışlarını belirli aralıklarla aktif yapar.
Bu entegre sayıcı uygulamalarında, yürüyen ışık devrelerinde, kayan yazı uygulamaları gibi pek çok devrede kullanılabilir.