desiBel (dB) Nedir ?
Ses basınç seviyesi (SPL), belirli bir ses için referans ses basınç seviyesine göre logaritmik bir ölçüdür. ‘Lp’ sembolü ile gösterilir ve desibel [dB] cinsinden ifade edilir. Referans ses basıncı 20 µPa(mikropaskal)’dır.
• 1000 Hz frekansında, işitme duyusu iyi olan bir insan tarafından duyulabilen en düşük seviyedeki sesin basıncı 20 µPa’dır. İnsan tarafından duyulabilecek en gürültülü sesin basıncı ise 20Pa’dır (böyle yüksek basınçlı sesler kulakta ağrı olarak algılanır).
• İnsanların duyabildiği en yüksek gürültülü seslerin basınçları, duyulabilen en sessiz seslerin basınçlarından bir milyon kez daha büyüktür. Bazı ekipmanlar işitme hasarı oluşturacak değerlerin üzerinde gürültü üretir. Örneğin büyük bir silahın ateşlenmesi sonucu meydana gelen sesin basınç değeri: 1000 Pa.
• Bu büyük aralıktaki ses basıncı (Ses basınç aralığının geniş olması), ses basıncının uygun bir ölçü tanımı (Desibel) ile tanımlanması ihtiyacını doğurmuştur. Desibel, [dB] olarak ifade edilir, logaritmik bir büyüklüktür ve ses basınç seviyesi (SPL) olarak tanımlanır. 20 µPa değeri olan referans ses basınç değerinin kaç kat aşıldığının ifadesidir.
• 20 µPa’lık bir ses basıncı için ses basınç seviyesi 0 dB’dir.
• Ses basınç seviyesi ses enerjisi ile ilgilidir. Ses enerjisi veya maruziyet süresi iki katına çıktığında ses basınç seviyesi 3 dB artar.
• Ses basınç seviyesi 10 dB artar veya azalırsa, ses genellikle sırasıyla iki kat daha gürültülü veya yarım kat azalma şeklinde hissedilir fakat +/- 10 dB‘in anlamı, kulağın tehlikede olmasının 10 kat artışı veya azalışı olarak yorumlanır.
• İşitme duyusu iyi durumda olan bir insan, yaklaşık olarak ses basınç seviyesindeki 1-3 dB’lik değişimi algılayabilir (sesin frekansına ve basınç seviyesine bağlı olarak)
desiBel (dB) – Ses Basıncı Düzeyi
0 dB İnsan kulağının duyabileceği en düşük ses
30 dB Fısıltı, sessiz konuşma
50 dB Yağmur düşüşü, sessiz ofis, buzdolabı, havalandırma
60 dB Bulaşık makinası, dikiş makinası, normal bir konuşma.
70 dB Yoğun trafik, vakum temizleyici, saç kurutma makinası
80 dB Çalar saat, metro, fabrika gürültüsü
90 dB Traş makinası, kamyon trafiği, çim biçme makinası
100 dB Kar aracı, çöp kamyonu, müzik seti
110 dB Rock konseri, elektrikli testere
120 dB Uçağın havalanışı, gece kulübü
130 dB Delici çekiç
140 dB Av tüfeği, hava hücum uyarı sistemi
180 dB Roket fırlatıcısı
Yukarıdaki bütün ses seviyeleri kaynağın yakınından alınmıştır. Kaynaktan uzaklaştıkça bu seviyeler mesafeye bağlı olarak düşer. 85 dB’in üzerindeki sesler işitme duyusunun kaybına yol açabilir. Tabii bu süreye de bağlıdır.
Sesin bir kulağımıza gelmesi ile öbürüne gelmesi arasında saniyenin milyonda biri kadar bir süre olmasına rağmen sinir sistemimiz bunu beynimize ulaştırır ve sesin hangi yönden geldiğini algılarız. 85 dB’in üstü insan kulağı için zararlı iken bebeklerin ağlaması 100 dB’in de üstündedir.
Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına İlişkin Uygulama Rehberi