Transformatörlerin Yapıları
Transformatörler ince, özel silisli saçalardan oluşan kapalıbir manyetik gövde ile bunun üzerine yalıtılmış iletkenlere sarılan sargılardan oluşur. En basit şekilde iki sargı bulunur. Bu sargılardan birine PRİMER (birinci devre) diğerine ise SEKONDER ( ikinci devre) adı verilir. Primer ve sekonder sargılarının birbirlerine elektriksel bir bağlantısı yoktur.
Transformatörün Çalışma Prensibi
Transformatörün primer sargısına alternatif bir gerilim uygulandığında, bu sargı değişken bir manyetik alan oluşturur. Bu alan, üzerinde sekonder sargısının da bulunduğu manyetik demir nüve üzerinde devresini tamamlar. Primere uygulanan alternatif gerilimin zamana bağlıolarak her an yön ve şiddeti değiştiğinden oluşturduğu manyetik alanında her an yönü ve şiddeti değişir.
Bu alanın sekonder sargılarınıkesmesi ile sargılarda alternatif bir gerilim indüklenir. Transformatörlerin primer sargılarına doğru gerilim uygulandığında gene bir manyetik alan meydana gelir. Ancak bu manyetik alan, sabit bir alandır.
Bu alanın yönü ve şiddeti değişmeyeceğinden sekonder sargılarında bir (elektro motor kuvveti) emk indüklemesi söz konusu olmaz.
Transformatörlerin Sınıflandırılması
1. Çalışma prensibine göre
a. Sabit akımlı
b. Sabit gerilimli
2. Sargı durumlarına göre
a. Yalıtılmışsargılı
b. Oto transformatörler
3. Soğutucu cinsine göre
a. Hava ile soğutma
b. Yağile soğutma
c. Su ile soğutma
4. Sargı tiplerine göre
a. Silindirik sargı
b. Dilimli sargı
5. Kullanış amaçlarına göre
a. Güç transformatörleri
b. Ölçü transformatörleri
c. Çeşitli aygıt ve makinelerde kullanılan transformatörler
6. Soğutma şekline göre
a. Kuru transformatörler
b. Yağlıt ransformatörler
Transformatörün Uçları
Şebeke veya elde bulunan enerji tarafına bağlanan sargılara primer, kullanılacak tarafın sargılarına da sekonder sargılar denir.
Primer sargılarda belli bir frekansla değişen alternatif akım, gövde üzerinde değişen bir manyetik alan meydana getirir. Bu alan etkisi ile sekonder sargılarda sarım sayısıve iletkenin kesit alanına bağlıolan bir elektrik akımıindüklenmesine sebep olur.
Primerde AC’ nin bir alternansının akım yönünün tam tersi olacak yönde sekonder sargısında akım yönü belirir.
