RC ZAMAN SABİTİ
- Direnç (R) ve kondansatör (C) den oluşan zamanlama devresidir.
- Kondansatörün direnç üzerinden şarj olması esasına göre çalışır. Direnç değeri kondansatörün şarj süresini belirlemektedir.
- Devrede direnç değeri büyüdükçe, kondansatör daha geç şarj olur.
- R-C tipi gecikme devresinde, kondansatör direnç üzerinden geçen akımla şarj olur. Kondansatör üzerinde şarj olan voltaj zamanla artmaktadır.
- Kondansatör şarj olurken, üzerindeki şarj geriliminin , kaynak geriliminin % 63,2’sine ulaşması için geçen süreye, zaman sabitesi (t) denir.t = R x C
T : Zaman Sabitesi ( sn), R : Direnç ( ohm ), C: kapasitans ( F )
RC Zaman Sabiti Devresinin Özelliklerinin İncelenmesi
RC Zaman Sabiti devresinin özellikleri
Tablo
1t= % 63,2 2t=% 86,5 3t=% 95,02 4t=% 98,17 5t=% 99,33
Aşağıdaki şekil bir RC devresinin şarj ve deşarjını göstermektedir. S anahtarı 1 konumundayken C kondansatörü şarj olmakta, S anahtarı 2 konumundayken C kondasnsatörü deşarj olmaktadır. RC devreleri 5 T’ lik süre içinde % 100’e yakın şarj olur. Sekildeki U dc gerilim üreteci yerine karedalga osilatörü bağlarsak osilaskop ekranından kondansatörün şarj ve deşarj eğrilerini gözlemleyebiliriz
Soru : 470 pF’ lık bir kondansatör 100K’ lık bir direnç üzerinden dc gerilimle beslenirse zaman sabitesi ne olur?
T=R.C = 100.103 . 470.10-12 = 47us
Soru :
a) Aşağıdaki devrenin zaman sabitesini (t) hesaplayınız.
R= 10 K C= 1000uF E= 10 V
b) Zaman sabitesi kadar süre geçtiğinde şarj gerilimi kaç Volt olur hesaplayınız ?
c) 3t kadar süre geçtiğinde, kondansatör üzerindeki şarj kaç Volt olur ?
Çözüm :
Tablo
1t= % 63,2 2t=% 86,5 3t=% 95,02 4t=% 98,17 5t=% 99,33
a) Zaman sabitesinin formülü t= R x C’dir
Direnç değeri OHM cinsine çevrilir. 10k = 10000 OHM
Kondansatör kapasitesi FARAD cinsine çevrilir. 1000 uF= 0,001 F
t = R x C = 10000 x 0.001 = 10 sn
b) Zaman sabitesi (t) kadar süre geçtiğinde kondansatör üzerindeki gerilim, güç kaynağının % 63,2’si kadar olur.
Dolayısıyla (10 * 63,2)/100 = 6,32 V dur.
c) Tabloya göre 3t kadar sürede, kondansatör şarj gerilim oranı % 95,02’dir. 3t süre sonunda kondansatörde ;
(10V x 95,02) / 100 = 9,502 V gerilim şarj olur.
