Triyak ,Üç terminalli bir alternatif akım yarıiletkenidir.Tristörlerden farklı olarak her iki yönde akım geçirebilirler. Tristörler sadece pozitif geyt tetiklemesiyle Anod – Katot arası akım geçişine izin veren devre elemanı olduğundan ;AC devrelerde pek kullanışlı değildir. Triyak ise hem pozitif, hem de negatif alternanstaki geyt sinyaliyle akım geçişine izin veren bir eleman olduğundan, yüksek akım ile çalışan AC devrelerde triyak kullanılır.
Triyakların bağlantı uçları imal edildikleri firmalar tarafından çeşitli şekillerde isimlendirilirler.
Bunlardan bazıları ; T1 – T2 – G ,A1 – A2 – G ,MT1 – MT2 – G ,B1 – B2 – G şeklindedir.
Triyaklar akım olarak 500mA seviyelerinden 3000 A. seviyelerine kadar ,gerilim olarak ise 100V seviyelerinden 1,2 KV ( 1200 V ) seviyelerine kadar devrede kullanılabilirler.
Triyakların iletime geçmeleri için geyt ucuna uygulanması gereken akım değeri 5mA ile 50mA arası ,gerilim ise 1V ile 1.5V arası değişir.
Şimdi örnek bir devreyle Triyakların çalışma prensibini açıklamaya çalışalım :
Şekildeki devrede S1 anahtarı kapandığında ampülümüz yanmaz. R direnciyle tetikleme gerilimini ayarladığımız geyt ucuna S2 anahtarını kapatarak gerilim verirsek 2 – 1 uçları arası akım geçişine izin vererek ampülün yanmasını sağlar.Bu devre bir AC devre olduğundan ampülün yanmasını istediğimiz zaman içinde S2 anahtarının devamlı surette kapalı tutulması gerekmekir. Alternetif akımın yarım alternansı sıfır değerine ulaştığında ( pozitiften – negatife veya negatiften – pozitife geçerken akım değeri bir anlık sıfır olduğundan ) triyaktan akım geçişi durur ve tekrar tetiklenmezse ampül yanmaz.
Triyaklar DC gerilimle de tetiklenebilirler veya DC gerilimle çalışan devrelerde de kullanılabilirler.
Triyakların tetiklenmesi sırasında Geyt ucuna negatif gerilimde ,pozitif gerilimde verilebilir.Aşağıdaki şekillerde de uygulaması görülmektedir.
EtiketlerTriyak
YAZAR : Ali Celal
BU YAZIYI DA İNCELEDİNİZ Mİ ?
Tristörü Durdurma Yöntemleri
1.) Seri anahtarla durdurma 2.) Paralel anahtarla durdurma 3.) Kapasitif durdurma 4.) Rezonans durdurma 5.) …