Led kelimesi ingilizce “Light Emitting Diode” kelimelerinin baş harflerinin biraraya gelmesinden oluşur. Türkçesi “Işık Yayan Diyot” demektir. Son zamanlarda özelikle yeşil ve mavi renk ışık yayan Led’lerin de üretilmesiyle Led’lerin kullanım alanları hayli genişlemiştir.
Led Simgesi
Ledl’ler üzerinden doğru yönde elektrik akımı geçtiğinde ışık fotonları yayarlar. Temelde üç tür led vardır; görünür ışık yayan, infrared,ve ultraviyole. Görünür ışık yayan led’ler 395-700 nm (nano metre) dalga boyuna sahiptirler. Led’in yaydığı ışığın dalga boyu gördüğümüz rengi belirler. Örneğin kırmızı renk led’ler 640-700 nm, Mavi led’ler 450-480 nm arası ışık yayarlar.
Infrared ledlerin yaydıkları ışık gözle görülemez, UV ledlerin yaydıkları ışık da genelde görülmez ancak bazı kısa dalga boylarındaki led’lerde ışık kısmen görülebilir.
Led genel yapı olarak iki bacaklıdır, bacaklardan uzun olan Anot (+) kısa olan ise katot’tur (-). Led’den ışık alabimek için Led’in bir gerilim kaynağına doğru polaritede ve akım sınırlayıcı bir ön direnç ile bağlanması gerekir.
Aşağıda Örnek bağlantılar görünmektedir
Sodan birinci bağlatı tek bir ledin bağlantısını, ikincisi 3 ledin seri olarak bağlantısını, üçüncüsü ise 2 ledin paralel bağlantısını göstermektedir.
Seri bağlantıda led’lerden biri bozulursa diğerleri de devre dışı kalır.Ledler kaynağa paralel bağlanacaksa her lede ayrı direnç kullanılmalıdır.
Ledleri tanımlayan teknik parametreler;
- Işık Rengi
- Forward Current (İleri akım) IF. Bu değer genellikle 20ma’dir
- Forward Voltage (İleri voltaj) VF. Led’den geçen akıma göre üzerindeki ileri yönde gerilim düşümü
- Reverse voltage (Ters Voltaj) VR. Ters bağlandığında tolere edebileceği voltaj seviyesi
- Parlaklık değeri. Bu değer mcd (mili candela) olarak tanımlanır.
- Kullanım ömrü, Genelde 100.000 saat tir.
Led’leri doğru şekilde kullanabilmek için çalışma akımı ve ileri voltaj voltage degerini bilmemiz gerekir.
Ledler için direnç hesabı
R = (Vs – VF) / IF Vs = Kaynak voltaj değeri, VF= Led ileri voltaj değeri, IF= Led ileri akım değeri
Örneğin 20ma ileri akım 2.0V ileri voltaj degeri olan bir led’i,0 12V’luk bir gerilim kaynağıyla çalıştırabilmek için gereken direnç
R = (12 – 3) / 20ma = 450? değeri bulunur.
Renklere göre genel, İleri voltaj ve İleri Akım değerleri
Kırmızı ledler için VF = 2.0V, IF = 30ma max, Yeşil ledler için VF = 2.2V, IF = 25ma max, Maviledler için VF = 4.5, IF = 30ma max.
Led’lerin kullanımıyla ilgili dikkat edilecek hususlar.
- Led’ler bir ön direnç olmadan kesinlikle bağlanmamalıdır.
- Seri bağlayacağınız bir led dizisinde led’lerin ileri voltaj değerlerinin toplamı kaynak gerilimini geçmemelidir. Örneğin kaynak gerilimi 12V ve led’lerin ileri voltaj değeri 2V ise maksimum 6 led bağlayabilirsiniz.
- Seri bağlantılarda Kaynak gerilimindeki küçük değişimler, Led’lerden geçem akım üzerinde büyük değişimlere neden olur.
- Led’ler tek bir direnç üzerinden paralel bağlanmamalıdırlar
Led Türleri
Led’lerin standart kılıfma sistemleri olmakla birlikte birçok üretici de kendine has led kılıflama sistemini geliştirmiştir. Ticari ve stratejik olarak üretici firma rakipleriyle kendi ürünlerinin şekil bakımından ayrılabilmesi açısından farklı paketleme sistemi geliştirir. Teknik açıdan baktığımız zaman ise led içerisinde ki chipi daha verimli kullanmak ve optik özellikleri geliştirmek için bu tür farklılıklara başvurulur. Olayın temelinde ise led’i daha verimli hale getirmek yatar
.
