Vektörel Skaler Büyüklük
Vektörel Skaler Büyüklük nedir ? Vektörel ve Skaler büyüklüklere örnek
Güncelleme 15/11/2024
Vektörel Büyüklük Nedir
Sayıca değeri ve biriminin yanında doğrultu ve yönün de belirtilmesi gereken büyüklüklerdir
Sayıca değer ve biriminin yanında doğrultu ve yön de belirtilmesi gereken büyüklüklerdir.
Vektörel Büyüklükler Nelerdir
- Kuvvet
- Hız
- Yer değiştirme
- İvme
- Elektriksel Alan
- Manyetik alan
- Konum: Bir cismin nerede olduğunu belirlemek için sadece cismin bir referans noktasına göre ne kadar uzakta olduğunu bilmemiz yetmez, hangi yönde olduğunu da bilmemiz gerekir. Aşağıdaki şekildeki A kutusu da B kutusu da 0 noktasında göre 5 m uzaklıktalar. Uzaklıkları aynı olsa da ikisi de aynı yerde değiller. A kutusunun konumu 5 m sola, B kutusunun konumu 5 m sağa şeklinde ifade edilir.
- Hız: Süratin aksine hız için yön bilgisine ihtiyaç vardır. Bir uçağın sürati size ne kadar süratli gittiğini söyler ama hangi yöne gittiğini söylemez. Uçağın hızı size hem ne kadar hızlı gittiğini hem de hangi yöne gittiğini anlatır. Örneğin uçağın hızı 900 km/sa kuzeye diyebiliriz.
- Kuvvet de vektörel büyüklüktür. Bir cismin kütlesi skalerken ağırlığı vektöreldir. Çünkü ağırlık yer çekiminden dolayı cisme uygulanan kuvvettir ve yönü vardır, hep yere doğrudur.
Skaler Büyüklük Nedir
Bir tek sayı ve birimle ifade edilen büyüklüklerdir. Bunlar cebirsel olarak toplanıp çıkarılabilir
Skaler Büyüklükler Nelerdir
- Uzunluk: Boyunuzun yukarı doğru mu aşağı doğru mu ölçüldüğü önemli değildir.
- Sürat: Bir cismin birim zamanda aldığı yolu yönü olmaksızın bilmemizi sağlar.
- Kütle: Eğer 60 kg iseniz, sadece 60 sayısını ve kg birimini bilmemiz, kütlenizi anlatmamıza yeter.
- Özkütle: Suyun özkütlesi normal şartlarda (1 atmosfer basınçta ve 20° C sıcaklıkta) 1 g/cm3 dediğimizde yön belirtmeyiz.
- Enerji: Bir cismin enerjisini anlatmak için sadece kaç joule olduğunu belirtmek yeterlidir, yöne ihtiyaç yoktur.
- Zaman: Kaç saniye geçti diye sorarsak, yön belirtmemize gerek yoktur.
- Güç
- Basınç
- Hacim
- Yüzey alanı
- Işık şiddeti
- Akım Şiddeti
- Sıcaklık
Örnekler
• 3 dakika + 4 dakika =7 dakika
• 3 kg armut
• 3 m kumaş 1.000 TL
Skaler ve Vektörel Büyüklükler arasındaki farklar
- Vektörel büyüklüklerde belirli bir yön bulunur. Ancak skaler büyüklüklerde yön bulunmamaktadır.
- Vektörel büyüklüklerde vektörler bulunur. Skaler büyüklüklerde ise büyüklük yalnızca sayısal olarak gösterilmektedir.
- Vektörel büyüklüklerde bir doğrultu bulunur. Skaler büyüklüklerde doğrultu yoktur.
- Konum, hız, ivme, açısal hız, manyetik alan, elektriksel alan vektörel büyüklüklere örnek verilebilir.
- Sürat, hacim, genleşme katsayısı, yüzey alanı, ışık şiddeti, akım şiddeti, özkütle skaler büyüklük olarak ifade edilebilir.
- Skaler büyüklüklerde yalnızca şiddet kavramı bulunur. Sıcaklık, zaman gibi kavramlar skaler büyüklük olarak ifade edilebilir.
- Skaler büyüklük ile vektörel büyüklük arasındaki en önemli fark, vektörel büyüklükte doğrultu ile yön bulunur. Skaler büyüklükte ise sadece şiddet vardır.
