Ölçme

Güncelleme 15/06/2020

Ölçme: Bir büyüklüğün kendi cinsinden bir birimle karşılaştırılmasıdır.

Akım : Ampermetre

Gerilim : Voltmetre

Direnç : Ohm-metre

Güç : Watt-metre

Frekans : Frekans-metre

Akım, gerilim, direnç aynı ölçü aleti tarafından ölçülebiliyorsa bu ölçü aletine avometre, bu üç ölçümün haricinde başka özellikleri de bulunan ölçü aletine multimetre denir.

Ölçü Aletlerinin Sınıflandırılması

1. Analog Ölçü Aletleri
2. Dijital Ölçü Aletleri
3. Kaydedici Ölçü Aletleri
4. Toplayıcı Ölçü Aletleri

1-) Analog Ölçü Aletleri 

Analog ölçü aletleri ibreli ve kadranlı aletlerdir. Kadran ölçülecek değere göre taksimatlandırılmıştır. Analog ölçü aletlerinin genel özelliği sürekli değişim gösteren büyüklüklerin ölçümünde sağladığı kolaylıktır.

2-) Dijital Ölçü Aletleri 

Sayısal ölçü aletleridir. Yani ölçülmek istenen büyüklüğü ekranda rakamlarla gösterirler.

3-) Kaydedici Ölçü Aletleri

             Ölçtükleri büyüklüğe ait değerleri sürekli hareket eden bir kağıda kaydeden aletlerdir. Örneğin depremlerin büyüklüklerini gösteren kayıt cihazları, kalp atışlarını kaydeden elektrokardiyograf, meteorolojide havanın ısısını, nemini, basıncını gösteren kayıt cihazları, yalan makineleri.

4-) Toplayıcı Ölçü Aletleri

Ölçtükleri büyüklükleri toplayarak kaydeden cihazlardır. Örneğin elektrik sayaçları.

Analog Ölçü Aletlerinin Avantajları 

1. Ölçtükleri büyüklük ile bağlantıya geçtikleri anda ibreleri sapar. Yani hızlı çalışırlar.
2. Daha basit yapılı olmaları sebebiyle ucuzdurlar. Bakım ve onarımları kolaydır.

 Analog Ölçü Aletlerinin Dezavantajları 

1. Kadran alanı sınırlı olduğu için gerektiği gibi taksimatlandırılma zorluğu vardır. İbrenin gösterdiği değer %1-3 arasında farklı olabilir.
2. Ölçülen değerin okunmasındaki hassasiyet kişiden kişiye değişebilmektedir.
3. Okuma hızı da kişiden kişiye değişir.
4. Elektromanyetik alandan etkilenirler.
5. Mekanik arıza yapma olasılıkları fazladır.

Dijital Ölçü Aletlerinin Avantajları 

1. Ölçülen değeri ekranda gösterdiği için insandan kaynaklanan okuma hatalarını ortadan kaldırırlar.
2. Yapısından kaynaklanan hata, %0,01 civarındadır.
3. Enerji sarfiyatları çok azdır.
4. Elektromanyetik alandan etkilenmeleri çok azdır.
5. Mekanik arıza yapmazlar.

 Dijital Ölçü Aletlerinin Dezavantajları 

1. Gösterge olarak LCD veya LED kullanıldığı için uzaktan okunması zordur.
2. Üretimi, onarımı, bakımı zordur. Dolayısıyla daha pahalıdır.

Analog Ölçü Aletleri İle Yapılan Ölçümlerin Okunması 

1-)  Kademe = 500V

2-) Kademe = 500mA

Ampermetrenin Devreye Bağlanması ve Akım Ölçme

Ampermetrenin iç direnci çok küçüktür ve devreye daima seri bağlanır.

Bağlanış Şekli

             Ölçülmek istenen akımın yolu üzerinde devre iki noktada açılır ve açılan kısma ampermetre bağlanır. Kaynağın artı ucu ampermetrenin artı ucuna, kaynağın eksi ucu, ampermetrenin eksi ucuna gelecek şekilde bağlantı yapılmalıdır.

Voltmetrenin Devreye Bağlanması ve Gerilim Ölçme

             Voltmetrenin iç direnci çok büyüktür ve devreye daima paralel bağlanır.

Bağlanış Şekli

             Voltmetrenin iki ucu gerilimi ölçülmek istenen elemanın iki bacağına değdirilir. Kaynağın artısı voltmetrenin artısına, kaynağın eksisi voltmetrenin eksisine gelecek şekilde bağlantı yapılmalıdır.